`Hier ben ik mee begonnen', vertelt Paul Havinga terwijl hij er een communicatieprocessor bij pakt ter grootte van een pak A4-papier. `Tegenwoordig past dat in een enkel chipje.' Die chipjes heeft hij uiteraard ook op tafel liggen. Door de jaren heen deed Havinga onderzoek naar de communicatieprocessor, later naar mobiele multimediacommunicatie en de laatste tien jaar vooral naar draadloze sensornetwerken. `Alles is gebaseerd op dezelfde gedachte. De communicatie moet draadloos zijn, energiezuinig, betrouwbaar en gedistribueerd.'
Havinga begon 25 jaar geleden als projectmedewerker bij de faculteit Informatica. Al snel was hij ook met wetenschappelijke publicaties bezig. `Ik vond het altijd al interessant om nieuwe dingen te ontdekken. Mijn collega's zijn altijd heel behulpzaam geweest.'
Ook al had hij geen universitaire opleiding (wel HTS, zie kader), vreemd is het volgens Havinga niet dat hij de kans kreeg om te promoveren. `Daar is de universiteit voor. Je moet ambitie tonen en de kans krijgen. Het gebeurt nu ook nog wel hoor, alleen iets minder vaak.'
In 2000 stond Havinga aan de wieg van het eerste grote sensornetwerk van Europa, het zogenaamde Eyes-project. `Dat was heel succesvol. We moesten alles doen omdat we de eersten waren, van het bedenken van een platform tot het ontwerpen van sensorkaartjes en het denken over toepassingen.'
De eerste toepassing die Havinga en zijn projectcollega's van Nedap uit Groenlo ontwikkelden werd een sensornetwerk voor koeien, waarbij de sensor het loopritme van een koe volgt en aan de hand daarvan bepaalt of die in haar vruchtbare periode zit. Is dat het geval, dan wordt de boer ingelicht.
Vervolgens werd de technologie toegepast in een elektronisch deurslot en - succesvoller - in parkeergarages. `Als beheerder en parkeerder wil je weten waar nog lege plekken zijn. In elk parkeervak doe je een sensor. Als daar een auto staat, geeft die dat door aan de sensor van het vak ernaast net zolang tot je bij een leeg vak komt.'
Weer een andere toepassing ligt in de chemische industrie waarbij containers met chemicaliën A weten dat ze niet bij containers met chemicaliën B mogen staan. Komen die twee wel bij elkaar in de buurt, dan slaat de sensor alarm. `Wij zorgen dat de logica in de apparaten zit. Vat A weet dat het niet bij vat B mag staan Dat maakt zaken beheersbaar en betaalbaar. Dat is de kracht van de technologie: de intelligentie zit in de dingetjes.'
Pervasive Systems, de leerstoel die Havinga sinds een jaar bekleedt, is nog iets breder dan alleen een sensornetwerk. `Het gaat ook om de interactie met de gebruiker, de feedback die wordt gegeven. Je kunt bijvoorbeeld sensoren in de kleding en de fiets van een wielrenner stoppen. Die sensoren vertellen hoe je efficiënt en gezond op de fiets zit. Nu worden fietsers gemonitord op de rollerbank, maar dat is wat anders dan de Belgische kasseien. Het gaat uiteindelijk om die echte situatie, daar wil je directe feedback krijgen.'
In 2004 richtte Havinga de nog steeds succesvolle spin-off Ambient Systems op en later was hij betrokken bij de spin-offs Inertia Technology en faciliteert hij Smart Signs Solutions. Is hij dan wetenschapper of ondernemer? `Wetenschapper', antwoordt hij stellig. `Maar ik heb wel altijd prototypes gemaakt om aan te tonen dat de dingen die we onderzoeken ook echt kunnen. Bovendien leer je juist in die fase heel veel, en krijg je directe feedback of je hersenspinsels wel kunnen werken. Die stap laten veel wetenschappers zitten, want het kost veel tijd. De stap naar een product is trouwens nog groter, want het maakt veel verschil of je een sensor in een echte omgeving test of op je bureau.'
`Ik vind het belangrijk dat de resultaten uit ons onderzoek gebruikt worden. We doen hele leuke dingen en het kost veel tijd om die kennis tot product te ontwikkelen. Maar het geeft ook veel terug, vooral veel voldoening. Sommigen hebben aan een mooi paper genoeg. Ik vind dat niet voldoende. Daarom faciliteer ik ook graag TOP-plaatsen en postdocplaatsen om ondernemerschap in mijn vakgroep te stimuleren.'
Vandaag om 16.00 uur spreekt Paul Havinga zijn oratie uit met de titel Het onzichtbare zichtbaar.
 |
| Paul Havinga: `Ik heb altijd prototypes gemaakt om aan te tonen dat de dingen die we onderzoeken ook echt kunnen.' (Foto: Arjan Reef) |
Paul Havinga
1962: geboren in Groningen
1985: HTS computertechniek in Enschede
1985: projectmedewerker informatica UT
2000: promotie aan de UT op mobiele multimediasystemen
2000: DOW Energy Dissertation award
2004: oprichting spin-off Ambient Systems B.V.
2007: Van den Kroonenberg Prijs voor Ambient Systems
2007: ICT Innovation Award
2008: oprichting spin-off Inertia Technology B.V.
2009: benoemd tot hoogleraar Pervasive Systems
