Over een jaar verschijnt de eerste editie van U-multirank: een nieuwe EU-ranglijst van zo’n vijfhonderd universiteiten en hogescholen. Het Nederlandse onderzoekscentrum CHEPS en het Duitse CHE werken eraan. Het verschil met de talrijke andere internationale ranglijsten is dat de gebruiker zelf zijn criteria kiest. Misschien is hij niet op zoek naar de universiteit met de meest prestigieuze onderzoekspublicaties, maar vooral naar een goede hbo-instelling of een universiteit die nauwe banden heeft met het lokale bedrijfsleven.
'Wij werken er niet aan mee', zegt voorzitter Kurt Deketelaere van de League of European Research Universities. Dat is een groep van 21 vermaarde universiteiten, waaronder Cambridge en Oxford, maar ook de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden.
Wat is het voornaamste bezwaar?
'Deels gaat het om algemene bezwaren tegen ranglijsten. Er heerst veel twijfel over de gebruikte criteria. Met een zekere treurnis zien we dat sommige universiteiten hun manier van werken en hun profiel veranderen om maar te stijgen in de rankings. Ze willen zich een onderzoeksaureool aanmeten. Is dat wel een goede zaak? Wij geloven in excellence in diversity. Wij zijn onderzoeksuniversiteiten, maar er zijn ook uitstekende onderwijsuniversiteiten en instellingen die voorbeeldig samenwerken met het lokale bedrijfsleven. Daar is niets mis mee.'
U-multirank wil die verscheidenheid juist in beeld brengen.
'Is dat inderdaad de doelstelling? Als de makers meer informatie willen bieden over wat er allemaal te vinden is, dan zeggen wij: u doet maar, hè? Er zijn nu ook allerlei manieren om daar achter te komen. Dan zouden ze het overigens multichoose moeten noemen, maar dat doen ze niet. Ze willen liever meedoen met het wereldwijde spel van rankings. Wij willen daar niet mee geïdentificeerd worden.'
Rankings vallen toch niet meer weg te denken?
'Dat klopt, maar deze ranking wordt met publiek geld gemaakt. Moet je inderdaad een paar miljoen uittrekken voor een ranglijst die de transparantie helemaal niet zal bevorderen? Op het einde van de rit komt er een pak informatie en zullen alle instellingen zo gaan schuiven met de indicatoren dat ze er goed uitkomen. Bijna allemaal gaan ze zeggen: volgens deze en deze criteria zijn wij de nummer twee of drie van Europa. Dat werkt alleen maar verwarrend. Bovendien moeten onderwijsinstellingen voor U-multirank zelf allerlei data aanleveren. Stel dat je enigszins acceptabele, vergelijkbare data zou kunnen verzamelen voor de oorspronkelijke vijftien EU-lidstaten, dan zit je nog met de rest. Wat is er aan betrouwbare data in landen als pakweg Polen, Letland en Slovenië? Het lijkt me allemaal wishfull thinking.'
De makers zeggen dat ze graag rekening houden met uw bezwaren en dat LERU in de adviesraad van U-Multirank kan zitten.
'Wij hebben nog geen uitnodiging gehad. Mocht die er komen, dan zal ik die voorleggen aan de leden. Maar het zou me verbazen als ze van standpunt veranderen.'
