Het is niet de eerste keer dat de studentenorganisatie aandacht vraagt voor de onterechte eigen bijdrage die studenten soms moeten betalen van hun opleiding. Al in 2014 publiceerde het ISO een ‘zwartboek’ over extra kosten in het onderwijs. Het aantal klachten verminderde daarna enigszins, maar nam de afgelopen jaren juist weer toe.
Daarom trok het ISO dit voorjaar opnieuw ten strijde, gesteund door de minister. Maar veel hielp dat blijkbaar niet: de studentenorganisatie zegt weer dagelijks meldingen te ontvangen van studenten die ten onrechte een eigen bijdrage moeten betalen.
Opzettelijk
Absurd, vindt het Landelijk Studenten Rechtsbureau (LSR), onderdeel van het ISO. ‘Hoewel begin dit jaar de onwetendheid nog een rol speelde, blijkt nu wanneer wij verhaal halen bij de universiteiten en hogescholen dat zij zich vaak wel bewust zijn van de regels’, aldus LSR-voorzitter Lars Klappe. ‘Zij kiezen er daarmee opzettelijk voor om over de rug van de studenten heen de minister te negeren.’
Ook ISO-voorzitter Rhea van der Dong is verontwaardigd. ‘De minister is er hartstikke duidelijk over geweest dat dit niet mag: gisteren niet, vandaag niet en morgen ook niet. Het moet nu voor eens en voor altijd afgelopen zijn met deze onrechtmatige praktijken.’
Want hoe zit het nu eigenlijk met die eigen bijdrage? Minister Bussemaker had de instellingen al in 2015 per brief laten weten wat wel en niet mag. Zo moeten studenten zelf zorgen voor studieboeken en andere materialen, maar mogen onderwijsinstellingen hen niet verplichten de portemonnee te trekken voor zaken die niet essentieel zijn voor de opleiding. Er zijn uitzonderingen op die regel: denk bijvoorbeeld aan een excursie naar Egypte voor studenten Egyptologie die niet vervangbaar is door een papieren opdracht.
Uit eigen zak
In zo’n geval mag een instelling een eigen bijdrage vragen voor reis- en verblijfskosten, maar het onderwijs is tijdens de excursie voor rekening van de instelling. Zaken die wel handig zijn, maar niet per se nodig om een opleiding af te ronden – zoals een vaarbewijs voor studenten van de zeevaartschool – moeten uit eigen zak betaald worden.
Het ISO roept studenten op om het vooral te blijven melden als zij onterecht extra kosten maken. De organisatie hoopt dat de Onderwijsinspectie stappen gaat ondernemen en is daarover momenteel in gesprek.
Desgevraagd zegt de inspectie de signalen vanuit het ISO serieus te nemen: ‘We hebben bijvoorbeeld dit voorjaar nog enkele instellingen aangesproken’, aldus een woordvoerder. ‘Onze ervaring leert dat instellingen het serieus nemen en dat aanspreken daarom vaak afdoende is.’ De Onderwijsinspectie belooft ‘handhavend op te treden tegen instellingen die over de schreef gaan’, met eventuele sancties tot gevolg.
