De Dienst Uitvoering Onderwijs houdt in de gaten of studenten die nog een basisbeurs voor uitwonenden ontvangen, wel echt niet meer bij hun ouders wonen. Daarvoor legt DUO huisbezoeken af, waarbij de instantie aan de hand van een protocol kijkt of de student zich aan bepaalde voorwaarden houdt.
Moeizaam
Omdat het protocol waarmee DUO na huisbezoeken besluit of studenten frauderen niet openbaar is, kan niet gecontroleerd worden of het er allemaal wel zo eerlijk aan toe gaat, zegt Kamerlid Zihni Özdil (GroenLinks). Hij wijst erop dat niet elke student die schuldig wordt bevonden, dat ook daadwerkelijk is. Maar hun onschuld kunnen ze pas aantonen na een lange en moeizame juridische procedure.
In een motie die Özdil gisteren indiende, stelt hij daarom voor dat een onafhankelijke toezichthouder ‘meekijkt bij de uitvoering van het protocol’. Zo weten we zeker dat er geen fouten worden gemaakt, is zijn gedachte.
Volgens minister Van Engelshoven is het protocol wel degelijk openbaar, alleen het gedeelte over de zogenoemde ‘risicoprofielen’ van studenten niet. Maximale transparantie daarover zou misbruik in de hand kunnen werken, vreest ze. ‘Dan gaan we de mensen die de opzet hebben om te gaan frauderen, eigenlijk een instructie geven: als u het zo doet, komen wij er niet achter. Dat wil ik vermijden.’
Wantrouwen
Ook het idee van een onafhankelijke toezichthouder ziet ze niet zitten. ‘De heer Özdil zegt eigenlijk: ik heb per definitie zo'n wantrouwen tegen deze dienst dat ik altijd een onafhankelijk toezichthouder mee wil sturen op de controles. Het is alsof je aan de politie vraagt om de Nationale Ombudsman mee te nemen wanneer zij haar werk doet. Ja, en daar verzet ik mij tegen.’
De minister ontraadt de motie dan ook. Het tegengaan van fraude met de basisbeurs is ook in het belang van de studenten zelf, vindt ze: ‘de goeden moeten niet onder de kwaden gaan lijden.’ Volgende week dinsdag zal de Kamer over de motie stemmen.
Overigens zijn er steeds minder studenten die nog een basisbeurs ontvangen, sinds het leenstelsel in 2015 is ingevoerd. Uitzonderingen zijn straks alleen degenen die één of meerdere tussenjaren hebben genomen.
