Het is een koude zaterdagmiddag. Twee dj’s staan op een podium keiharde muziek te draaien terwijl steeds meer demonstranten zich verzamelen op de Lange Voorhout in Den Haag. Ze hebben spandoeken en protestborden mee. Van Engelshoven, hebben ze ontdekt, rijmt op ‘beroven’.
Alle deelnemers krijgen een soort hardloperspapiertje dat ze op hun rug kunnen plakken. In plaats van een rugnummer schrijven ze hun studieschuld erop. De bedragen lopen uiteen van enkele duizenden euro’s tot wel 67 duizend euro.
Tegen hoge studiekosten – en hoge schulden – willen ze vandaag protesteren. ‘Studenten worden keihard gepakt’, zegt voorzitter Carline van Breugel van de Landelijke Studentenvakbond. ‘Een schuld van zo’n 26 duizend euro ís gewoon niet normaal. Het leenstelsel is niet alleen asociaal, het is belachelijk.’
Geen privilege
De LSVb organiseert de demonstratie met de SP-jongeren van ROOD, vakbond FNV Jong, de scholieren van het LAKS en de mbo’ers van JOB. Na een welkomstwoord (‘Hebben we er allemaal een beetje zin in?’) en enkele toespraken gaan de demonstranten een rondje door Den Haag lopen. Ze scanderen leuzen als ‘Onderwijs is een recht, geen privilege’ en ‘Hoe laat is het? Solidari-tijd’. Een paar trommelaars lopen voorop.
Er is veel politie op de been. Op paarden, in busjes en te voet begeleiden ze de stoet. Ze hadden rekening gehouden met een hogere opkomst, zegt 
een van de agenten. Maar de politieke jongeren van ChristenUnie en CDA laten verstek gaan vanwege congressen. ‘Ze zitten liever in een zaaltje’, denkt ROOD-voorzitter Lisa de Leeuw.
Veruit de meeste aanwezigen zijn van haar partij. Al schreeuwen deze SP’ers hun leuzen nog zo hard, ze willen liever niet met de pers praten. Wie iets vraagt, sturen ze door naar De Leeuw. ‘Het is allemaal niet zo rigide’, probeert De Leeuw uit te leggen, ‘maar dat hebben we zo afgesproken.’
Andere demonstranten horen bij de LSVb of een van de andere organisaties. Er zijn maar een paar jongeren gekomen die nergens lid van zijn en puur vanwege de goede zaak naar Den Haag zijn gereisd.
Ouders
Zo loopt er een tweedejaars studente geschiedenis mee (‘Ik las er gisteren pas over’) die zelf nog helemaal geen studieschuld heeft. ‘Ik ben verwend door mijn ouders, ze steunen me. En ik woon nog thuis.’ Ze demonstreert voor studenten die minder geluk hebben.
Zoals een vierdejaars studente Asian studies, die met 50 duizend euro op haar rug loopt. Zij moet haar hele studie zelf betalen, vertelt ze, want haar ouders hebben geen geld genoeg. Ze heeft wel een bijbaan, maar de kosten van boeken en huisvesting lopen toch flink op. ‘Je weet waar je aan begint als je gaat studeren’, zegt ze, ‘maar ik voel de druk wel.’
Ook SP-Kamerlid Frank Futselaar is er, met een schuld van negenduizend euro op zijn jas geplakt. Als de stoet weer bij de Lange Voorhout is aangekomen, neemt hij daar een petitie in ontvangst van twee 20-jarige studenten verpleegkunde, Britte Veltman en Amelia Zuidema. Die is meer dan 124 duizend keer ondertekend. ‘Een verbijsterend aantal’, vindt Futselaar. De petitie roept op tot compensatie voor studenten die geen basisbeurs kregen, maar ook geen halvering van hun collegegeld in het eerste jaar. Ze vallen net tussen wal en schip.
Pech
Voor hun pech krijgen deze studenten overigens wel vijf tot tien jaar na hun afstuderen een studievoucher van tweeduizend euro (zoals afgesproken toen de basisbeurs werd afgeschaft), maar daar hebben Veltman en Zuidema naar eigen zeggen niets aan. ‘In de verpleegkunde is het heel normaal om je na te scholen. Dat betaalt de werkgever. Wat moeten wij dan met die voucher?’
Ze hopen dat het kabinet deze vouchers naar voren wil halen, zodat studenten het geld voor hun master kunnen gebruiken. Daar maakt de LSVb zich hard voor en zij vinden het een goed idee.
Het lijkt het hoogst haalbare, want minister Ingrid van Engelshoven heeft vrijdag voor de camera van de NOS nog eens onderstreept dat het leenstelsel voorlopig niet verdwijnt, ook al zouden regeringspartijen CDA en ChristenUnie dat graag willen. ‘Iedereen mag blijven dromen over de verre toekomst’, zei ze in reactie op recente uitspraken van ChristenUnie-leider Segers. ‘We hebben in het regeerakkoord een heel heldere afspraak gemaakt en daar heeft ook de heer Segers voor getekend.’
Maar de demonstranten houden moed. ‘Ingrid, je bent er vandaag niet, maar wij gaan niet weg’, roept LSVb’er Van Breugel. En ook: ‘Onze schuld is jullie schuld!’ De toehoorders juichen en klappen.
