Urenlang sprak de Tweede Kamer gisteren over de vergezichten en keuzes van minister Van Engelshoven in haar strategische agenda: loting voor opleidingen, colleges op internet, andere financiering… van alles kwam voorbij.
Maar het meest opvallend was de harde botsing tussen regeringspartij VVD en D66-minister Van Engelshoven. Het liberale Kamerlid Dennis Wiersma wilde weten hoeveel studenten daadwerkelijk iets merken van kwaliteitsverbetering in het hoger onderwijs.
Beloftes
De basisbeurs is afgeschaft zodat het hoger onderwijs er honderden miljoenen bij kon krijgen om beter onderwijs te geven. Maar wat is er terechtgekomen van alle mooie beloftes? De VVD is bang dat lang niet iedereen ervan profiteert. ‘Ik spreek allemaal studenten die zeggen: aan mijn onderwijs valt echt wel wat te verbeteren.’
Van Engelshoven vond het ergerlijk. De hogescholen en universiteiten moeten allemaal ‘kwaliteitsafspraken’ maken in samenspraak met hun medezeggenschap, legde ze uit. Kwaliteitsbewaker NVAO geeft daar een oordeel over. Zo is het afgesproken. Sommige instellingen hebben al goedkeuring gekregen, andere nog niet. Dat staat allemaal op de website van het ministerie.
Mindfulness
Maar hoeveel studenten voelen dan dat er geld bij komt, drong Wiersma aan. Soms gaat het om extra computers in de bibliotheek, cursussen mindfulness of meer studentpsychologen, maar wie profiteren er nu eigenlijk? ‘Die studenten zeggen tegen mij: ik merk er niets van.’ Liefst zou hij studenten ernaar vragen in de Nationale Studenten Enquête en onderwijsinstellingen erop afrekenen: slecht scorende instellingen zou je zelfs kunnen sluiten.
De informatie over de kwaliteitsafspraken staat online, herhaalde de minister. Sarcastisch bood ze aan om alle plannen voor Wiersma te printen, als hij dat wilde. Maar moet het ministerie echt uitzoeken hoeveel studenten wel en niet profiteren? ‘Ik snap eerlijk gezegd de waarde niet.’
Ook legde ze uit dat sommige verbeteringen nu eenmaal niet voor iedereen zijn. Je merkt bijvoorbeeld alleen dat er extra studentpsychologen zijn, als je inderdaad een psycholoog nodig hebt.
Sluiten
Bovendien, wat is eigenlijk goed onderwijs? Daarover hebben partijen in de Tweede Kamer heel andere opvattingen. De partijen aan de rechter kant van het politieke spectrum willen de arbeidsmarkt veel sterker bij het onderwijs betrekken: opleidingen moeten beter overleggen met werkgevers, vinden ze.
Ook selectie aan de poort en loting kwamen ter sprake: waarom zou je studenten altijd moeten selecteren als er te weinig plaats is, vroeg Jan Paternotte van D66. Selectie is lang niet altijd zinnig en opleidingen zitten er niet altijd op te wachten. Het vond weerklank bij de minister. Zij wil loting wel weer een kans geven.
Paard achter de wagen
Weerstand kwam vooral van de VVD. We spannen het paard achter de wagen als studenten met hoge cijfers niet meer aan de opleiding van hun keuze kunnen beginnen en uitgeloot worden, waarschuwde Wiersma. Ook de PVV had een voorbehoud: wordt het inderdaad een harde loting of wordt het systeem overgoten met ‘een sausje van gender en diversiteit’?
Al met al lijkt de minister niet of nauwelijks in de problemen te komen met haar ‘strategische agenda’ en mag ze door op de ingeslagen weg. Dinsdag stemt de Kamer over moties die haar koers een klein duwtje de ene of de andere kant op moeten geven.
Veel plannen moeten natuurlijk nog uitgewerkt worden. Zo wil de minister hogescholen in krimpregio’s overeind houden door de basisfinanciering te vergroten. SP’er Frank Futselaar wilde daar meer van weten: hoe dan, en gaan hogescholen uit andere streken daaraan meebetalen? De minister erkende ruiterlijk dat ze het nog niet wist.
