Veel wetenschappers hebben een tijdelijk contract. Ze komen in de problemen als ze door de lockdown hun werk niet op tijd afronden, terwijl ze geen verlenging van hun tijdelijke contract kunnen krijgen.
Dat laatste heeft te maken met de wet. Werkgevers mogen de tijdelijke contracten niet aan elkaar rijgen. Na een tijdje moeten ze een vaste aanstelling bieden. Die regels knellen in deze uitzonderlijke tijd, vinden zowel vakbonden als universiteiten.
De praktische mens
Dus is de politiek ook om. SP’er Frank Futselaar: ‘De socialist in mij vindt dat die mensen gewoon een vast contract zouden moeten krijgen, maar de praktische mens in mij ziet dat dit niet in één jaar gaat gebeuren.’ Daarom zou de minister eenmalig een uitzondering mogelijk moeten maken, vond hij.
‘We gaan dit gewoon oplossen’, beloofde de minister. Het zou kapitaalvernietiging zijn om dat niet te doen, overwoog ze. Het kon langs twee routes: een uitzondering op de huidige wet óf een vast contract met een speciale opzegclausule. Die laatste optie deed sommige fracties de wenkbrauwen fronsen, maar de oplossing wordt nog uitgewerkt.
Gevaarlijke kennis
CDA en PVV vroegen aandacht voor de rol van China in het hoger onderwijs: wat doen die Chinese studenten en promovendi hier? Willen ze soms gevaarlijke kennis naar China halen? En kunnen we van universiteiten vragen om dit zelf in de gaten te houden of moet de MIVD deze buitenlandse wetenschappers screenen? Waarom kijken we niet op dezelfde manier naar Chinezen als naar Iraniërs die hierheen willen komen? Die mogen ook geen rakettechnologie komen bestuderen.
D66 wees op het probleem dat die Chinese promovendi vaak met beurs en al naar Nederland komen. Als we dat niet meer willen, zullen we misschien zelf meer aan de wetenschap moeten uitgeven, zei Kamerlid Jan Paternotte.
Niet naïef
Minister Van Engelshoven vond het allemaal realistische opmerkingen: ‘Hier mogen we niet naïef in zijn. Er zijn echt stappen nodig, ook omdat we dit soort taken niet op het bord van kennisinstellingen kunnen leggen.’ Ze beloofde binnenkort met een brief over de omgang met China te komen.
Waar ze ook niet naïef in wil zijn, is het probleem van grensoverschrijdend gedrag in het hoger onderwijs en de wetenschap. Met name PvdA’er Kirsten van den Hul vindt dat er te weinig aan gebeurt. Na een nieuw incident bij de Universiteit van Amsterdam pleit ze opnieuw voor een landelijk meldpunt voor slachtoffers die bij hun eigen universiteit geen gehoor krijgen.
Ombudsman
De minister probeerde haar ervan te overtuigen dat er al van alles gebeurt. Zo krijgen de universiteiten allemaal een ‘ombudsfunctie’ in hun gelederen. Dat landelijke meldpunt? Mensen kunnen beter naar de Nationale Ombudsman gaan, vindt de minister. Die heeft immers veel ervaring met het behandelen van klachten.
Goed nieuws voor wetenschappers is overigens dat de partijen al een beetje in de campagnestand lijken te komen. Ze willen zo ongeveer allemaal extra geld en meer vrijheid voor de wetenschap. Ze spraken lovende woorden over de commissie-Weckhuysen, tot blijdschap van de minister. Wat haar betreft mogen alle verkiezingsprogramma’s de conclusies van Weckhuysen overnemen.
