In een zaal van het Haagse Nieuwspoort zaten de gasten vanmorgen op veilige afstand van elkaar tijdens het online VSNU-café, het periodieke debatprogramma van de vereniging van universiteiten. Publiek was er niet bij. ‘Vragen uit de zaal’ waren deze keer ‘vragen in de chat’.
Natuurlijk ging het over de impact van de coronacrisis. Dahran Çoban, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg, vertelde hoe moeilijk studenten het hebben in deze tijd van online onderwijs. Ze schetste het beeld van studenten op kleine kamertjes die urenlang achter een scherm moeten zitten – en dan heb je ook nog hele studentenhuizen die in quarantaine moeten.
Lift
De onderwijsinstellingen lopen tegen praktische problemen aan, zei Çoban. Als er weinig liften zijn in een hoog gebouw, dan kan er amper fysiek onderwijs gegeven worden.’ Daarom pleitte ze voor het creëren van onderwijsruimte op andere plekken. ‘Het is hier hartstikke rustig in Nieuwspoort, volgens mij.’
Vicevoorzitter Mirjam Bult van de Universiteit Twente zat er ook, en zij had toevallig wat minder problemen met ruimte. Haar universiteit kan ongeveer veertig procent van het onderwijs door laten gaan. Dat is aan andere universiteiten wel anders. Op aandringen van de gespreksleider noemde Çoban man en paard. Dat voorbeeld van de liften kwam van de Vrije Universiteit, zei ze. ‘En dat betekent niet dat die instelling daar meteen iets aan kan doen, maar dat het lastig is.’
Ook de aanwezige politici (Tweede Kamerleden Jan Paternotte van D66 en Lisa Westerveld van GroenLinks) hadden geen panacee voor de crisis. Westerveld waarschuwde dat de politiek niet moet gaan bedenken hoe de universiteiten het moeten aanpakken: dat zullen ze zelf immers beter weten.
Mystery guests
Paternotte, Çoban en Bult fileerden nog even het VVD-idee om mystery-guests te gebruiken ter controle van de online-onderwijskwaliteit. Geen goed idee, vonden ze. Praat liever met de eigen studenten.
En wat moet er gebeuren nu het aantal besmettingen weer oploopt? Paternotte vroeg zich af of je echt niet met een mondkapje in zo’n lift zou kunnen staan, als je met een mondkapje ook drie uur in de trein naar Groningen mag zitten. En mocht er weer een lockdown komen, dan wil hij zorgen dat het onderwijs niet als eerste dicht moet. ‘We kunnen het ons echt niet permitteren dat we weer alles platleggen.’
Na de pauze stapte de gespreksleider over op een ander thema: de wetenschap. President Ineke Sluiter van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen schoof aan en brak een lans voor jonge onderzoekers: velen kunnen door de coronacrisis hun onderzoek niet afmaken. Er dreigt een verloren generatie, zegt ze, want nu kunnen ze niet laten zien waartoe ze in staat zijn. Dat heeft gevolgen voor de rest van hun loopbaan.
Te regelen
Eveneens aangeschoven was Ingrid Thijssen, de nieuwe voorzitter van werkgeversvereniging VNO-NCW. Zij keek er opgewekt tegenaan: zoveel kon het toch niet kosten om die jonge wetenschappers binnenboord te houden? Dat moest te regelen zijn.
Pieter Duisenberg (voorheen VVD-Kamerlid, nu VSNU-voorzitter) temperde haar enthousiasme en zei dat het toch om een behoorlijk groot bedrag ging. Drie maanden vertraging is in feite een kwart jaar. Volgens zijn berekening is de schade zo’n 350 miljoen euro.
Het was een thuiswedstrijd voor GroenLinks en D66, die allebei graag willen investeren in de wetenschap. Maar hoe dan precies? We moeten de basis van de wetenschap versterken, stelde KNAW-president Sluiter. En we moeten vergroenen, zei GroenLinks-Kamerlid Niels van den Berge (die Westerveld afloste). En goed samenwerken met het bedrijfsleven, was de boodschap van werkgeversvoorvrouw Thijssen. Hoe dan ook: meer geld!
Grote impulsen
De aanwezigen noemden Duitsland als goed voorbeeld, waar de investeringen in wetenschap en kennis langzaamaan oplopen. Dat zou hier ook moeten gebeuren. Niet zomaar een paar grote impulsen (‘Daar is de politiek goed in’, zei Sluiter), maar een geleidelijke en structurele verhoging van het budget.
Wat dat betreft waren de aanwezigen, op allerlei details na, het roerend met elkaar eens. Maar dat wil niet zeggen dat er na de verkiezingen opeens een bak geld aankomt. Zoals Paternotte uitlegde: er zitten nu eenmaal meer partijen in een kabinet, die niet allemaal evenveel geld aan de wetenschap willen besteden.
