Tijdens de eerste lockdown in het voorjaar verloren veel studenten hun bijbaan en zaten ze plotseling zonder inkomen. Studentenorganisaties vroegen om extra financiële steun, maar daar voelde het kabinet niets voor. Wie in geldnood kwam, kon meer lenen bij DUO.
In mei maakte de minister bekend dat het totale bedrag aan leningen in februari, maart en april juist was gedaald, van 218 miljoen naar 214 miljoen euro. Mogelijk speelde een rol dat ouders hun studerende kinderen in de crisis steunden – of dat studenten zelf minder geld uitgaven: avondjes uit, festivals en vakanties zaten er destijds immers niet in.
Maar ook nadat de corona-maatregelen waren versoepeld, heeft de daling zich in de zomermaanden doorgezet, meldt minister Van Engelshoven in antwoord op allerlei schriftelijke Kamervragen over de studiefinanciering. ‘Tussen februari en augustus is het maandelijkse leenbedrag dat DUO aan studenten heeft overgemaakt elke maand licht gedaald.’
Aanvullende beurs
Een ander terugkerend onderwerp op de politieke agenda is de aanvullende beurs. Meerdere partijen zouden graag zien dat hiervan de inkomensgrens wordt verruimd. In haar brief schetst de minister daarom alvast twee financiële plaatjes.
Meer studenten recht geven op de maximale aanvullende beurs? Als de grens van het verzamelinkomen van de ouders daarvoor wordt opgehoogd naar 82 duizend euro, zal dat structureel ongeveer 600 miljoen euro kosten, schrijft de minister.
Een tweede optie is om meer studenten recht te geven op een aanvullende beurs, maar niet voor het maximale bedrag. De beurs loopt dan af naarmate ouders meer verdienen, tot een maximum van 100 duizend euro. Daar hangt een prijskaartje aan van 325 miljoen euro.
In het rood
De minister benadrukte wel opnieuw dat het aan een volgend kabinet is om zulke wijzigingen door te voeren in de studiefinanciering. De meeste politieke partijen – op de VVD na – willen inmiddels van het leenstelsel af. Ze vrezen dat de studieschulden sinds het afschaffen van de basisbeurs in 2015 te hoog oplopen.
Gemiddeld staan studenten die lenen na hun studie 25 duizend euro in het rood, blijkt uit een prognose van onderzoeksbureau ResearchNed. De minister heeft het Nibud gevraagd om dit najaar onderzoek te doen naar de uitgaven van studenten met en zonder studielening. De resultaten verwacht ze in het voorjaar van 2021.
Extra stress
En er lopen nog allerlei andere student-onderzoeken, meldt ze. Zo presenteert het RIVM medio volgend jaar de resultaten van een groot onderzoek naar mentale druk onder studenten. Momenteel vrezen meerdere fracties en studentenorganisaties dat vooral het leenstelsel jongeren extra stress oplevert.
Maar de minister blijft erbij dat daar meerdere oorzaken voor zijn, ‘zoals de eisen die studenten zichzelf opleggen, druk die zij ervaren door social media en de druk die het succesvol afronden van een opleiding met zich meebrengt’.
Geld lenen kost geld
Het CDA maakte nog van de gelegenheid gebruik om opnieuw een lans te breken voor een ‘geld lenen kost geld’-banner op de website van DUO, zoals voor reclames van commerciële kredietverstrekkers ook verplicht is. Kamerlid Harry van der Molen maakte onlangs nog bezwaar tegen berichten van DUO op Instagram, omdat de uitvoeringsdienst het lenen volgens hem te veel promootte.
Maar een banner ziet Van Engelshoven nog steeds niet zitten. Volgens haar gelden voor studieleningen heel andere regels en terugbetaalvoorwaarden dan voor een commercieel krediet. Ook dragen ze bij aan de toegankelijkheid van het onderwijs. Daarom zou de voorlichting van DUO ‘de leenmogelijkheden niet tegen elke prijs moeten ontmoedigen’.
