‘In de laatste dag voor de kerstvakantie in 2020 liep ik een coronabesmetting op’, vertelt Waanders. ‘De juf van mijn dochter was besmet. Via mijn dochter raakten mijn vrouw en ik ook besmet. Drie dagen was ik goed beroerd, maar daarna ging het wel weer. We hebben de quarantaine allemaal uitgezweet en een rustige kerst beleefd. In januari wilde ik weer aan het werk, maar ik merkte al snel dat dat amper ging.’
Waanders was genoodzaakt om twee keer per dag zijn werkplek te verruilen voor bank of bed. ‘Vooral als ik me mentaal inspan, dan gaat soms letterlijk het licht uit en begint alles te draaien. Een trap oplopen is voor mij al heel zwaar. Het voelt een beetje alsof je je inspant met fietsen en dan uit het niets de man met de hamer tegenkomt. Je voelt het totaal niet aankomen, al voel ik de triggers steeds beter. Het is enorm frustrerend, omdat ik van mezelf al weinig geduld heb en niet kan stilzitten.’
long covid
Eerst het grootste misverstand over long COVID uit de wereld helpen. Men spreekt van long COVID als na een coronabesmetting langdurige klachten blijven aanhouden. Dat kan weken duren, maar ook maanden. ‘Long’ slaat om die reden op de langdurigheid van de klachten, niet op het orgaan longen, die vaak geassocieerd worden met het coronavirus. Mensen met long COVID hebben vaak klachten zoals vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst, spierpijn, hoofdpijn, hartkloppingen, aanhoudende verhoging, langdurig verlies van reukvermogen, of kampen met een depressie of vergeetachtigheid. Dat laatste wordt ‘brain fog’ genoemd. Sommige van die klachten blijven lang bestaan, maar de ernst ervan kan wel afnemen in de loop van de tijd.
Zijn besmetting is nu bijna vijf maanden geleden, maar langer dan vier uur per dag werken zit er niet in voor Waanders. ‘Ook moet ik veel meer opschrijven, omdat ik vergeetachtig ben geworden. Ik onthoud namen veel moeilijker. Dat is eng en griezelig, omdat ik in mijn vak met mijn hoofd moet werken. Dagelijks moet ik nog een middagslaapje houden.’
Gitaar spelen
Vooral het mentale aspect maakt het zwaar, vindt hij. ‘Bij een gebroken been of buikgroep voel je dat je ziek bent. Bij vermoeidheid ligt dat anders. Vooral in het begin is het daarom lastig te accepteren. Ik merk dat er een stijgende lijn inzit, maar het blijft enorm grillig. Er valt er geen peil op te trekken, want iedere dag is anders. Mijn werk is niet echt geschikt voor steeds kleine dingen oppakken, maar gelukkig heb ik een geweldig team, wat alles een stuk makkelijker maakt. Privé kan ik gelukkig nog gitaar spelen, maar houtdraaien – een andere hobby – is erg ongeschikt met long COVID. Toch sta ik er inmiddels veel positiever in.’
‘Een griepje’
Het frustreert Waanders als hij mensen hoort roepen dat corona maar een griepje is. ‘Ik kom er nog genadig vanaf, want ik heb vooralsnog geen ziekenhuis gezien, maar kijk met wat voor een problemen ik kamp. Het is ook niet zo dat ik sinds december anders naar corona kijk. Door mijn werk zag ik vorig jaar al vrij direct de impact die corona maakte. Ik hield me strikt aan de regels, maar door pech raakte ik besmet.’
Waanders heeft goede hoop dat het vaccin positieve gevolgen voor hem heeft. 'Verder is het vooral proberen zo weinig mogelijk gefrustreerd te zijn, omdat ik daar de energie niet voor heb. Dat lukt behoorlijk goed. Ik probeer bij de fysio mijn conditie verbeteren. Dat kost veel energie, maar levert nog meer energie op. Fysiek was de laatste dag dat ik flink ziek was het zwaarste. Toen voelde ik in de nacht enorme pijn in mijn rug. Ik dacht aan spierpijn, maar dat bleken mijn longen te zijn. Als ik die nacht niet was opgeknapt, dan vrees ik dat ik naar het ziekenhuis had gemoeten. Mentaal doet het me veel dat mijn kinderen, 5 en 2 jaar, hun vader vooral in bed of op de bank zien liggen. Dat raakt me.’
Johan de Jong, bedrijfsarts (Arbo Unie) op de UT
‘Vanaf de tweede helft van 2020 zien wij UT-medewerkers die kampen met de gevolgen van long COVID. Het eerste aanspreekpunt voor hen is de inzetbaarheidscoach, maar als de klachten langer aanhouden en het meer gevolgen heeft voor de arbeidsinzetbaarheid dan komen ze bij mij of mijn collega terecht. Omdat de UT in januari van systeem is veranderd heb ik geen exacte aantallen, maar vanaf januari 2021 hebben we zeker tien medewerkers met long COVID klachten gezien.’
‘De klachten variëren behoorlijk. Vermoeidheid zien we vrijwel altijd terug en dat geldt ook voor kortademigheid. Daarnaast komen we cognitieve problemen tegen. Dan zie je vaak meer mentale klachten. Dat geldt ook voor medewerkers waarbij herstel stagneert. Het is niet zo dat het voor ons lastiger is om hulp aan te bieden omdat long COVID iets nieuws is. Wij zijn het gewend om naar klachten te luisteren en om dan te kijken wat de mogelijkheden zijn.’
‘Voor mijn gevoel zie ik in tegenstelling tot de eerste golf meer medewerkers met long COVID in de tweede golf. Tot en met het derde kwartaal van 2020 was er weinig casuïstiek, vooral daarna zag je het toenemen. Er is nog geen duidelijke oorzaak bekend waarom de ene persoon met een coronabesmetting long COVID oploopt en de andere niet. Daar loopt allerlei onderzoek naar.’
‘We proberen medewerkers goed te informeren en duidelijk te maken dat men zich niet aanstelt. Long COVID bestaat en als je klachten hebt moet je niet te snel gaan. Je ziet wel eens mensen die te snel weer beginnen, maar die keren vanzelf terug. We proberen duidelijk te maken dat je niets kunt forceren. Als het nodig is verwijzen wij door naar de fysiotherapeut of ergotherapeut. Hoewel fysiotherapie in het begin vaak ook veel energie kost, kan het een medewerker met long COVID wel sturing geven.’
