Haar studietijd zal ze nooit vergeten. Reizen, antropologisch veldwerk in Latijns-Amerika, het Utrechtse uitgaansleven en een appartement bij de binnenstad. Alles kon en als het even niet ging dan kon ze altijd nog extra lenen bij DUO. Maar na het inleveren van haar scriptie was het uit met de pret.
Tien jaar lang lukte het slechts mondjesmaat om haar studieschuld van 51.759 euro af te lossen. Blogger en journalist Maaike Wind (41) had er genoeg van en kwam met een masterplan: alles aflossen in twee jaar tijd. Dat lukte door slim en zuinig te leven.
Sindsdien helpt Wind (oud-)studenten met aflos- en bespaartips. Met haar boek, dat deze week verschijnt, hoopt ze nog meer mensen te bereiken.
Het is nogal een felle titel, waarom heb je daarvoor gekozen?
'Het is een heftige kreet, maar die roept wel nieuwsgierigheid op. Voor mij persoonlijk verwijst Fuck die studieschuld naar de twee houdingen die ik had tegenover mijn studieschuld. Eerst voelde ik me vooral moedeloos, omdat ik er maar niet vanaf leek te komen. Maar toen ik had besloten om versneld af te lossen sloeg dat om in een strijdbaar gevoel.'
Je bent blogger, wat houdt dat in?
'Op mijn site schrijf ik verhalen waarvan ik denk dat die ook nuttig zijn voor mijn lezers. Vaak gaat dat over hoe je bewuster om kunt gaan met geld en over hoe je met minder spullen toch gelukkig kunt zijn. Ook help ik studenten en oud-studenten op weg met een stappenplan, een serie van mailtjes met videoboodschappen waarin ik de ontvanger elke dag een besparings- of aflosopdracht geef.'
Inmiddels ben je geheel schuldenvrij. Maar jarenlang was dat anders. Hoe voelde dat destijds?
'Ik schaamde me voor de hoogte van het bedrag. Tegenwoordig is vijftigduizend euro geen uitzondering meer, vanwege het leenstelsel. Maar toen ik vijftien jaar geleden afstudeerde was het dat zeker wel. Ik vroeg me af waarom ik niet beter had nagedacht over wat ik leende tijdens mijn studie.'
'Nadat de relatie met mijn ex strandde, zat ik met een restschuld van de verkoop van ons huis en kwam ik in een duur appartement in de vrije sector terecht. Tegelijkertijd verdiende ik als journalist niet heel veel. Daardoor had ik constant het idee dat ik klem zat. Ik lag er wakker van en op vakantie gaan voelde niet meer lekker. Het gooide een zwarte deken over alles.'
Op een gegeven moment was je daar echt klaar mee, schrijf je. Wat gaf de doorslag?
'Ik wilde graag in mijn eentje een kind krijgen. En dat wilde ik zo graag dat ik binnen enkele maanden genoeg geld opzij wist te zetten voor een behandeling in de fertiliteitskliniek. Dat verbaasde me nogal.'
'Hoe kon het dat ik hier wel duizenden euro's voor wist te reserveren, terwijl me dat daarvoor nooit was gelukt? Ik realiseerde me daardoor dat ik ook net zo fanatiek van mijn studieschuld af zou kunnen komen. Ik besloot toen dat ik de resterende 31 duizend euro zo snel mogelijk zou gaan aflossen. Binnen twee jaar moest het gebeuren.'
Hoe heb je dat aangepakt?
'Ik bespaarde op van alles. Er zijn zoveel dingen die je kunt doen. Je kleding verkopen bijvoorbeeld. Ook kan je gemakkelijk nagaan welke boodschappen je nou echt nodig hebt. Zo heb je maar de helft van het wasmiddel nodig dat je nu verbruikt en dat geldt ook voor shampoo.'
'Uitgaan en onderweg dingen kopen kost verder onnodig veel terwijl je net zo goed met je vrienden thuis op de bank biertjes kunt drinken. Sommigen van hen bekenden aan mij dat ze ook graag minder wilden uitgeven. Dat speelt nog steeds: ik hoor van studenten die me kennen van mijn blog dat ze graag samen zouden willen besparen, maar dat ze daar naar hun vrienden nauwelijks open over zijn.'
In je boek ben je kritisch op het huidige studiefinancieringssysteem. Waar eindigt volgens jou de verantwoordelijkheid van DUO om voor te lichten en begint die van de student om financieel verstandige keuzes te maken?
'Studenten krijgen vaak te horen dat een studieschuld de beste schuld is die je kan hebben. Qua voorwaarden klopt dat natuurlijk: je hoeft weinig af te lossen per maand, de rentes zijn laag en daarbij los je af naar draagkracht. DUO doet nu ook meer aan voorlichting dan vroeger.'
'Maar achttienjarigen die beginnen aan hun studie weten niet wat het betekent om een grote schuld te hebben en wat voor gevolgen dat uiteindelijk heeft op bijvoorbeeld het aanvragen van een hypotheek. En waar bij normale leningen altijd extra waarschuwingen staan zoals ‘Pas op! Geld lenen kost geld’, gebeurt dat niet bij de studielening.'
'De studenten in de huidige pechgeneratie hebben geen basisbeurs gehad en kunnen straks 35 jaar aflossen in plaats van 15. Misschien zijn zij dan wel tot hun zestigste bezig. De ernst wordt gebagatelliseerd, terwijl we erbij stil moeten staan.'
'Ik heb bijvoorbeeld contact met mensen die niet kunnen aflossen vanwege hun lage inkomsten. Zij gaan er echt onder gebukt en dat leidt tot allerlei mentale problemen omdat het einde nooit in zicht is. Ze durven er met niemand over te praten en daardoor ziet niemand hun leed. Dat is tragisch. Mensen met schulden kunnen elkaar juist steunen.'
