Hoe hoger de kogel komt, hoe lager de studieschuld. Het gaat van 45 duizend naar nul. De eerste die de kop-van-Jet raakt, oogst applaus op het Haagse Plein, bij de ingang van het Binnenhof. “Wat een held!” Briefjes met teksten als ‘kraak je kas’, ‘ruïneer je rekening’ en ‘sloop je saldo’ hangen langs de paal. Een spandoek verwijst naar www.krijgiknogstufi.nl.
Journalisten komen erop af, maar ook een flinke groep jongeren. “Harder! Daar gaat je hypotheek! Jij komt bijna tot de gemiddelde studieschuld die we nu al hebben!” LSVB-voorzitter Jorien Janssen, komt net boven de 35 duizend uit: niet bijzonder hoog, maar het is dan ook niet makkelijk om van je studieschuld af te komen. Een ander bestuurslid raakt de kop wel.
Allemaal schuld
Ook Kamerleden van de oppositie komen naar het Plein: ChristenUnie, SP, PVV en CDA. Ze spreken allemaal van een schuldenstelsel. Sommigen slaan op de Kop van Jet, zoals SP’er Jasper van Dijk en PVV’er Harm Beertema. Ze komen beiden even hoog: 25 duizend euro.
Carola Schouten slaat niet (“Ik ben niet gewoon om op bewindslieden te slaan”) maar is nog altijd tegen het afschaffen van de basisbeurs. Niet alleen vanwege de toegankelijkheid, maar ook vanwege de schuld die de voormalige studenten met zich meedragen. “We worden niet allemaal minister of advocaat. Niet iedereen kan die schuld zomaar aflossen. We willen overal schulden terugdringen, dus waarom niet bij studenten?” Ze is ook bang dat de opbrengst gemakkelijk weer verdwijnt door het wispelturige beleid van kabinetten: straks wordt er weer bezuinigd en blijven studenten gewoon betalen.
Bloeden
Harm Beertema verwijt vooral GroenLinks dat de basisbeurs verdwijnt. Een hogere aanvullende beurs en het voortbestaan van de ov-studentenkaart – als dat al gebeurt – noemt hij doekjes voor het bloeden. “Het is een paradigmawisseling die ik niet vind passen bij een partij die zich zorgen maakt over de toegankelijkheid van ons mooie onderwijs.”
Jasper van Dijk houdt de moed erin. Het is nog geen beklonken zaak, meent hij. “Het zou oliedom zijn als dat schuldenstelsel er komt. En dat je langer mag doen over het afbetalen is niet eens een doekje voor het bloeden: dan betaal je ook langer rente.”
Intussen delen LSVb’ers foldertjes uit en vragen voorbijgangers of ze ook willen slaan. Eén student neemt alle tijd om een grijsharige Engelsman de finesses van het leenstelsel uit te leggen. Die is het roerend met de studenten eens dat een hogere studieschuld geen goed idee is.
In hun flyer gaan de studenten nog van de oude plannen uit. Studenten zouden 14 duizend euro moeten inleveren en de helft van de hbo-studenten zou afzien van een masteropleiding als de plannen doorgaan. Waarschijnlijk zullen de nieuwe plannen, hierbij vergeleken, meevallen.
Meer te zeggen
Van de voorstanders komt alleen Paul van Meenen (D66) langs. Hij neemt de hamer uiteraard niet ter hand. Onvermoeibaar legt hij uit waarom hij de basisbeurs wil afschaffen, terwijl hij – de onderhandelingen lopen immers nog – niet het achterste van zijn tong wil laten zien. Er kan alleen een nieuw stelsel van studiefinanciering komen als dat sociaal en toegankelijk is, stelt hij, en als het reizen voor studenten gegarandeerd is en – niet onbelangrijk – studenten meer te zeggen krijgen aan de universiteiten en hogescholen. D66 is een groot voorstander van meer medezeggenschap.
Extra geld voor het onderwijs bovenop de opbrengst van het leenstelsel komt er volgens hem niet. “Dat extra geld hebben we in het najaar al geregeld”, zegt hij onder verwijzing naar een eerder akkoord.
Van Dijk vindt dat er te veel water bij de wijn wordt gedaan. “Ik hoor GroenLinks ook niet meer over een lager collegegeld, terwijl dat toch een van hun eisen was.”
