Zo’n 1300 feestvierders namen afgelopen weekend deel aan een groot testevenement in de Ziggo Dome, waarbij verschillende ‘coronaproeven’ werden uitgevoerd. Een van de experimenten kwam uit de koker van Ruud Verdaasdonk, UT-hoogleraar Health Technology Implementation. In zijn proefopstellingen wilde de onderzoeker testen hoe druppeltjes zich verspreiden door zingen, praten en roepen, en hoe mondmaskers de verspreiding kunnen beperken. ‘Dit geeft inzicht in welke coronamaatregelen effectief zijn', legt Verdaasdonk uit.
Slikken
In het experiment van de UT-professor namen de feestende deelnemers iedere minuut een slok uit hun flesje met daarin een fluorescerende vloeistof. Dit is volgens Verdaasdonk vergelijkbaar met een ‘echt’ evenement, waar feestvierders regelmatig een slok bier nemen. Met muziek werden de deelnemers aangemoedigd om flink mee te zingen en te dansen. Het fluorescerende stofje verspreidde zich tijdens het meezingen door de zaal. Zo konden de onderzoekers achteraf precies zien waar het goedje terecht was gekomen.
De veertig deelnemers mochten steeds in vier verschillende situaties ‘losgaan’ op de muziek: zonder mondmasker, met mondmasker, met face shield en met een gesloten face shield – de laatste werd door Verdaasdonk zelf ontworpen. Ook droegen de deelnemers speciale overjassen en lagen er grote vellen papier op de grond, waar de fluorescerende druppels op achterbleven. Na afloop maakte Verdaasdonk samen met zijn team van studentonderzoekers foto’s van alle proefpersonen, mondkapjes en witte vellen, om de verspreiding van de druppels te analyseren. ‘Dat zijn ruim duizend foto’s. Deze ben ik nu aan het doorspitten.’
Verdaasdonk veronderstelt dat de mensen met face shields en mondmaskers nauwelijks druppels verspreiden. ‘Deze hypothese hebben we met onze proefopstelling getoetst. Ook wilden we kijken hoe de druppels zich verspreiden zonder mondmasker: hoe ver de druppels komen en waar ze terechtkomen.’ De UT-professor vindt het nog te vroeg om uitspraken over de uitkomsten te doen. ‘Wel ben ik tevreden over de proef. Weliswaar had het ‘slokjesnemen’ beter gekund, want sommige deelnemers slikten de vloeistof te snel door, maar er zitten gelukkig ook een aantal zeer bruikbare resultaten tussen.’
(Foto: de deelnemers van het experiment op een tribune, met voor zich vellen papier om de druppels op te vangen)
Cupcakes
Voor de proef maakte de UT-professor handig gebruik van een huis-tuin-en-keuken-middel: fluorescerende voedingskleurstoffen voor cupcakes. Deze kleurstof licht op als je er met een blacklight op schijnt. ‘Het is bovendien een veilige stof: deelnemers konden het zonder gevaar doorslikken.’ Ook de muziek selecteerde Verdaasdonk zelf. ‘Ik heb een compilatie van verschillende meezingnummers gemaakt, zoals het nummer van Snollebollekes en ‘een potje met vet’. Het refrein van deze liedjes kon iedereen wel meezingen.’
Over de experimentele bijeenkomst is de Ziggo Dome is Verdaasdonk enthousiast. ‘Dit is uiteindelijk waar je het als onderzoeker voor doet. Deze proeven geven echt een beeld van de werkelijkheid. Het is heel anders dan in een labsetting, waar we bijvoorbeeld gebruik maken van test-dummies. Er zijn zoveel variaties bij de verspreiding van druppels. Zo zorgt elke klank bij het meezingen voor een andere druppelverspreiding. Dat konden wij in deze proefopstellingen goed testen.’
Alle 1300 deelnemers aan het feest in de Ziggo Dome werden voorafgaand aan het evenement getest. Het is mogelijk een voorbode voor het komende festivalseizoen. ‘Ik hoop natuurlijk dat we met vaccineren en sneltests in de zomer weer naar festivals en concerten kunnen’, zegt Verdaasdonk. ‘Maar daar zit altijd een zeker risico aan. Mocht er weer een uitbraak zijn, dan kunnen verplichte mondkapjes en face shields mogelijk een uitkomst bieden. De druppelverspreiding wordt dan beperkt. Juist daarom is ons experiment van afgelopen weekend zo waardevol.’
