Laten we beginnen waar we waren gebleven na onze reconstructie van de UT tijdens de ‘eerste golf’. Op de valreep komt er groen licht voor fysieke activiteiten tijdens de Kick-In. De introductieperiode markeert het begin van het ‘nieuwe normaal’: geen bomvolle kroegen, bestorming van de Bastille of brallen bij een biercantus, maar tijdsloten, triages en tours op anderhalve meter. Ook al maken de studenten er het beste van, er heerst toch ook medelijden met de eerstejaars, het best samengevat door doegroepouder Max Jeltes: ‘Ik vind het soms best lullig voor ze. Ze zien allemaal beelden van vorig jaar, terwijl dat dit jaar allemaal niet kan.’
Het is de opmaat voor een onwennige start van het academisch jaar. Thuiswerken blijft de norm, de beoogde campusbezetting is maximaal 40 procent, waar coronacoördinatoren surveilleren door een landschap van looproutes, desinfectiezuilen en informatiebanners. Gaandeweg de maand september lopen de besmettingen op, blijkt de ventilatie niet overal op orde te zijn en moeten kroegen weer op tijd sluiten. En, bovenal, de discussie over mondkapjes laait op. Na wat wikken en wegen, komt het CvB alsnog met een ‘dringend advies’ om binnen mondkapjes te dragen. Twaalf dagen later wordt dat advies een plicht.
In deze ‘tweede golf’ lopen vooral veel studenten het coronavirus op, reden voor een landelijke studentencampagne onder de slogan ‘Daar doe ik het voor’. Het hoger onderwijs dendert ondertussen door: de UT geeft voorrang aan eerstejaars, wetenschappers, practica, werkcolleges en tentamens. Vooral die laatste setting roept vraagtekens op bij een aantal studenten: met opnieuw een ‘harde lockdown’ als zwaard van Damocles boven het hoofd van studerend Nederland, komen er situaties voor met meer dan honderd studenten in dezelfde tentamenruimte. En dat valt niet voor iedereen met elkaar te rijmen. Tom Veldkamp, sinds november rector, roept op tot wederzijds respect, begrip en het kijken naar eigen gedrag, terwijl de UT meer en meer de deur openzet voor het gebruik van controversiële proctoringsoftware om op afstand tentamens af te nemen.
Die ‘harde lockdown’ komt er, vlak voor de kerstdagen: het Sportcentrum, de Bastille, de Pakkerij, ruimtes van studieverenigingen… ze gaan allemaal weer op slot. Onderwijs gaat weer volledig online, een paar uitzonderingen daargelaten. Symbool voor een sprankje hoop is de nieuwe GGD-megalocatie op de campus om te testen én te vaccineren. Met horten en stoten komt immers het Nederlandse vaccinatieprogramma vanaf januari op gang. Maar het zal nog lang duren voordat studenten aan de beurt zijn.
En dan is er ineens de avondklok, uit angst voor de ‘Britse variant’ (sinds juni door de WHO omgedoopt tot ‘Alpha variant’). In meerdere Nederlandse steden mondden demonstraties uit in ‘avondklokrellen’. En er is zelfs even angst dat de GGD-tent op de campus doelwit wordt. Maar de campus blijft – op een après-skifeestje na – bovenal een spookdorp die dagen. De zorgen over het welzijn en de financiële situatie van studenten neemt ondertussen toe. De tweede lockdown hakt er genadeloos in. Dat is niet alleen de constatering van de huisarts, maar luidt ook de conclusie vanuit het UT-welzijnsonderzoek. De UT en de politiek treffen maatregelen: eerstejaars krijgen een versoepeling van het bsa, het collegegeld wordt gehalveerd en contracten van wetenschappers worden verlengd.
Er blijft gehamerd worden op de heropening van het hoger onderwijs. Vanaf maart mag je weer buitensporten, pas vanaf 26 april gaat het hoger onderwijs weer enigszins van het slot. Zelftests moeten een voorlopige uitkomst bieden, maar storm loopt het bepaald niet, ondanks een investering van een half miljard. Het blijft voor de UT in de loop van het voorjaar zoeken naar ruimte, maar vanaf juni breekt de zon door de donkere coronawolken heen: het aantal besmettingen neemt rap af, het aantal vaccinaties rap toe. Er gloort hoop voor een onbezorgde start van het nieuwe academisch jaar. Maar de donkere wolken pakken zich met de zomervakantie voor de deur even snel weer samen, als gevolg van de explosie in het aantal besmettingen, ook in Enschede. Met tegenzin moeten universiteiten van het kabinet rekening houden met twee scenario’s na de zomer: eentje met anderhalve meter en een zonder.
Het wordt een scenario zonder anderhalve meter, zo blijkt uit de persconferentie van 13 augustus. Voor studenten is het belang van fysiek onderwijs te groot om aan de ‘oude’ maatregelen vast te houden, zegt het kabinet. Daarom vervalt de anderhalve meter in het onderwijs per 30 augustus. Wel blijven er restricties gelden, zoals een maximale groepsgrootte van 75 personen. Ook zijn mondkapjes buiten de collegezalen verplicht en wordt het gebruik van zelftests dringend aanbevolen. De eerste testcase lijkt de ‘grotendeels fysieke’ Kick-In. Hoewel het introductieconcert in het centrum van Enschede niet doorgaat, staan er genoeg andere activiteiten (deels met Testen voor Toegang) klaar voor de kersverse studenten.
Daarmee keert het oude normaal bij de start van het nieuwe collegejaar weer voorzichtig terug – al moeten medewerkers nog altijd zoveel mogelijk thuiswerken. Het blijft spannend hoe het collegejaar zich zal ontwikkelen. Aan het eind van de eerste reconstructie, die we vorig jaar augustus schreven, speculeerden we over een tweede golf. Inmiddels liggen er vier golven achter ons. Laten we hopen dat een vijfde (en een zesde, zevende en achtste) ons bespaard blijft.
