Annelotte Lutterman kon vlak na de uitslag van de stemming een vloek niet onderdrukken. 'Ze maken een gigantische fout, daar komen ze nog wel achter', reageerde de voorzitter van het Landelijke Aktie Komitee Scholieren (LAKS) meteen daarna, beleefder. Voorzitter Tom Hoven van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) was teleurgesteld en vooral 'heel erg moe. Er hebben hier de afgelopen maanden heel veel studenten en scholieren zó hard voor gestreden. Je merkt dat sommige mensen een beetje emotioneel zijn. Dat is ook wel logisch, we hebben hier allemaal zoveel energie in gestopt.'
Ondertussen werd minister Jet Bussemaker van Onderwijs gefeliciteerd, er werden handen geschud, foto's gemaakt, interviews gegeven. Meer dan twee jaar na de presentatie van het regeerakkoord heeft ze het voor elkaar: de studiefinanciering verandert ingrijpend.
Goede moed
De tegenstanders van het leenstelsel begonnen de dag zo’n vijftien uur eerder vol goede moed. Om half negen stond LSVb-voorzitter Hoven al voor de deur van de Eerste Kamer. Het is moeilijk in te schatten wat ze gaan doen, zei Hoven even later. 'Ze zeggen allemaal dat het van het plenaire debat afhangt.' Maar de minister was zenuwachtig, had hij gehoord. Hij eigenlijk ook een beetje.
PvdA-senator Ruud Koole, dat is de man waar alle ogen op gericht waren. Hij was eerder kritisch over het wetsvoorstel, maar de studenten en scholieren wisten ook: één is niet genoeg. De hele dag regende het geruchten, berichten uit de wandelgangen. Maar naarmate de uren verstreken werd steeds duidelijker: dat leenstelsel komt er.
PvdA op één lijn
Toen aan het eind van de avond de PvdA om een schorsing vroeg van tien minuutjes, en senator Esther-Mirjam Sent een rondje maakte langs haar fractiegenoten beseften Hoven en Lutterman dat het spel gespeeld was. Hoven: 'Toen was duidelijk: de PvdA-fractie zit op één lijn.'
Wat volgde waren tien minuten wachten en uiteindelijk de hoofdelijke stemming. De wet werd met 36 stemmen voor en 29 tegen door de Eerste Kamer aangenomen. Zelfs senator Koole stemde niet tegen, net als Thom de Graaf van D66 en al die andere Eerste Kamerleden die verbonden zijn met het hoger onderwijs. Uiteindelijk hielp het niet. Net als het lobbywerk, de protesten en de handtekeningen. De basisbeurs verdwijnt.
Reactie ISO
Rosanne Broekhuizen, bestuurslid van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is teleurgesteld: 'terwijl in het debat nog vele zorgen overeind bleven, stemde de Eerste Kamer uiteindelijk in met dit risicovolle plan van de regering.'
Het ISO is verontwaardigd over het feit dat huidige studenten die een bachelor aan een universiteit volgen geen vierde jaar basisbeurs meer ontvangen terwijl ze hier aan het begin van hun studie wel recht op hadden. Ook meerjarige masterstudenten worden extra gedemotiveerd door hun een tweede, en soms derde jaar basisbeurs te ontnemen en is er nog steeds geen duidelijkheid over verdeling van de vrij te komen middelen en transparantie over de beloofde investeringen. 'Deze risico's zijn in het debat door de minister vrijwel genegeerd, het is zonde dat de Eerste Kamer hier geen verantwoordelijkheid voor heeft genomen', aldus Rosanne Broekhuizen.
