Vorige week maakte onderzoeksfinancier NWO 36 wetenschappers uit allerlei disciplines blij met een Vici-beurs van anderhalf miljoen euro. Daarmee kunnen ze de komende vijf jaar hun eigen onderzoeksgroep opbouwen. Dat zijn er opvallend veel. De afgelopen jaren verdeelde NWO steeds rond de dertig beurzen. Maar er was iets bijzonders aan de hand: vijf wetenschappers waren gelijk geëindigd op plaats 32 en NWO heeft ervoor gekozen hun allemaal een beurs te geven.
Hoe kunnen er ineens vijf wetenschappers op gelijke hoogte eindigen? Het is uitzonderlijk, maar het kan gebeuren, zegt Coenraad Krijger, directeur beleidsontwikkeling van NWO.
Binnen de verschillende wetenschapsdomeinen maken commissies van wetenschappers een eerste schifting in de aanvragen voor de Vici-subsidies. Dit keer hadden 216 wetenschappers een beknopte aanvraag ingediend en na de eerste schifting hebben 132 hun aanvraag nader uitgewerkt.
Vervolgens vraagt NWO drie, vier of zelfs vijf anonieme 'referenten' van over de hele wereld om een oordeel. Dat zijn wetenschappers uit dezelfde discipline of hetzelfde specialisme die bij uitstek kijk hebben op de kwaliteit en originaliteit van het onderzoeksvoorstel. De aanvragers mogen op de referenten reageren. Ten slotte nodigt een 'wetenschapsbrede' commissie een aantal kandidaten uit voor een gesprek.
De commissie geeft de aanvrager op een schaal van één tot negen scores op drie criteria: de wetenschapper zelf (eerdere publicaties, overtuigingskracht), het onderzoeksvoorstel (originaliteit, belang) en kennisbenutting (mogelijke opbrengst, bijdrage aan de maatschappij, bijdrage aan andere disciplines).
Het gebeurt niet vaak, maar in deze ronde zijn er dus vijf wetenschappers ex aequo geëindigd op plaats 32 tot en met 36. 'Daar was dit jaar ook geld voor, onder meer doordat in voorgaande jaren sommige Vici-subsidies niet gebruikt zijn', zegt Krijger. 'Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als de aanvrager voor hetzelfde project ook een beurs krijgt van de European Research Council. Dan moet de onderzoeker kiezen welke beurs hij accepteert.'
Vici voor twee UT-hoogleraren
Twee UT-hoogleraren, Allard Mosk (nanophonotics) en Herman van der Kooij (biomedische werktuigbouwkunde), kregen vorige week een subsidie van NWO. Met de beurzen van anderhalf miljoen euro per stuk kunnen zij de komende vijf jaar een eigen onderzoeksgroep opbouwen. Mosk gaat de beurs gebruiken voor onderzoek om beeldinformatie uit verstrooid licht te maken. Van der Kooij werkt aan een flexibel robotpak dat mensen met een verlamming ondersteunt bij het lopen.
