De acties die dit voorjaar bij de Universiteit van Amsterdam werden gevoerd hebben het doorgeslagen rendementsdenken en het gebrek aan inspraak met succes aan de kaak gesteld, schrijft Van Dijk in een initiatiefnota aan de Tweede Kamer. Maar er moet in zijn ogen nog wel een politiek vervolg komen, ‘want de universiteiten zijn ver afgedreven van hun oorspronkelijke taak: zorgen voor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek’.
Veertig beslispunten
Hij legt zijn collega-Kamerleden daarom veertig ‘beslispunten’ voor die hij ‘in nauwe samenspraak met veel studenten en docenten’ gemaakt heeft. Als ze worden aanvaard is de weg vrij naar een ‘Nieuwe Universiteit waar het draait om democratie en kwaliteit’, aldus Van Dijk.
Veel van zijn voorstellen klinken bekend. In mei al presenteerde hij de hoofdlijnen van zijn plannen aan Amsterdamse actievoerders. Hij wil onder meer dat instellings- en faculteitsbesturen vierjaarlijks gekozen worden door studenten en personeel. En dat de taken van de raden van toezicht worden overgenomen door de gekozen centrale medezeggenschapsraad.
Tegen rendementsdenken
Volgens Van Dijk helpt de democratisering van de universiteit bij het tegengaan van rendementsdenken. Toch zullen ook democratisch gekozen besturen een zware dobber hebben om de goede inhoudelijk keuzes te maken als de perverse financiële prikkels niet worden weggenomen. Daarom wil hij dat ‘de bekostiging op basis van rendementsafspraken zo snel mogelijk wordt vervangen door een terugkeer naar inhoudelijke beoordelingen’.
Universiteiten zouden een hogere vaste voet moeten ontvangen zodat ze minder afhankelijk worden van het aantal studenten. Hij gaat niet in op de mogelijke nadelen van zo’n systeem voor de toegankelijkheid van het hoger onderwijs.
Weinig steun
Steun voor zijn ideeën kreeg Van Dijk tot nog toe nauwelijks van zijn collega’s. Minister Bussemaker ziet er ook weinig in. In een interview met het Hoger Onderwijs Persbureau zei ze: ‘Ik las een boos stuk van de SP. Die wil dat studenten het college van bestuur gaan kiezen. Als je nou echt instellingen snel om zeep wil helpen, moet je dat doen.’ In antwoord op Kamervragen piekerde ze er niet over om haar woorden terug te nemen.
De Kamercommissie van Onderwijs heeft een kabinetsreactie op Van Dijks initiatiefnota gevraagd, maar moet nog besluiten wanneer ze erover zal vergaderen.
