Ruimte, daar begint het voor Alma Schaafstal (54) mee. Niet voor niets snelt ze op haar hagelwitte sneakers naar buiten, om op een zonovergoten O&O-plein haar verhaal te doen. ‘Dit is eigenlijk wel het moment om even stil te staan bij wat de opleiding nu heeft’, zegt Schaafstal. Ze begon in augustus 2015 aan de UT. Daarvoor deed ze jarenlang bij onderzoeksinstituut TNO onderzoek naar serious gaming, waarna ze bij Hogeschool Windesheim aan de slag ging als docent in datzelfde vakgebied. Dat is waar ze haar passie voor onderwijs ontdekte.
Toen ze bij de UT binnenkwam als opleidingsdirecteur van Creative Technology viel haar mond open van verbazing. ‘Je komt altijd binnen met een bepaald verwachtingspatroon, maar hoe actief studenten hier zijn is echt onvergelijkbaar. Ze komen met zó ongelooflijk veel initiatieven en volgens mij zie ik de helft niet eens. Eigenlijk moet je je er ook niet eens mee willen bemoeien. Vaak hoef je alleen maar te faciliteren en de juiste ruimte bieden om ze te laten doen waar ze zo ontzettend goed in zijn. Let go!’
Lef
Inspiratie, creativiteit, technologie, ambitie en internationalisering zijn de vijf kernwaarden van de opleiding. Volgens Schaafstal kan ‘lef’ daar zeker ook aan worden toegevoegd. ‘Als we iets verzinnen, gaan we dat in eerste instantie gewoon doen. Niet nadenken of iets mag of iets fout kan gaan. Je kunt overal heel voorzichtig en bang in zijn, maar je kunt ook gewoon doen en kijken waar het schip strandt.’
Dus heeft Schaafstal de teugels van haar opleiding losjes in haar handen. Ze zou ook niet anders willen. ‘Als je werkt vanuit wederzijds vertrouwen, zal je zien dat er heel veel kan. Kijk bijvoorbeeld naar al die studenten die studiezoekers en hun begeleiders rondleiden over de campus tijdens de open dagen. Dat doen ze écht goed. Afhankelijk van hoe je je systeem inricht, krijg je gedrag voor terug. En waarom zou je studenten niet dat vertrouwen geven? Het zou juist dom zijn om te denken dat je alles zelf kunt. Onze studievereniging Proto is ook een ongelooflijk belangrijke schakel hierin’, zegt ze trots.
Volwassener worden
Het is nu tijd om CreaTe volwassener te laten worden, te laten zien aan de buitenwereld, vindt Schaafstal. ‘Het moet voor zichzelf spreken wat onze studenten doen. Dat niet alleen wij begrijpen wat we aan het doen zijn, maar ook UT-vakgroepen, het bedrijfsleven en de rest van de wereld.’ Zo’n zes jaar geleden startte de opleiding. Niet zonder enige scepsis, weet Schaafstal, die van geluk spreekt dat de opleiding in die tijd zo veel ruimte kreeg om heel veel disciplines aan boord te krijgen en zelf haar koers te bepalen.
Die verscheidenheid heeft ook zo z’n nadelen. Schaafstal: ‘Toen ik hier kwam stond er al een fantastische opleiding. Maar zeker in de beginperiode was er een gebrek aan voldoende dedicated personeel voor CreaTe en ook nu is dat nog een probleem. Daarnaast missen we op dit moment vooral de vakgroepen. Er is er niet één die rechtstreeks aan CreaTe hangt. Wel werken we bijvoorbeeld veel met de HMI-vakgroep samen. Tegelijkertijd staat er nu wel een hartstikke mooi kernteam, met enorm bevlogen mensen die klaar zijn om de volgende stap te zetten.’ Die eerste stap zal een eigen CreaTe-master moeten zijn, die volgens Schaafstal volop in ontwikkeling is en hopelijk vanaf september 2017 beschikbaar zal zijn. ‘We willen constant ons onderwijs doorontwikkelen, om ingenieurs van de toekomst voort te brengen.’
Sokken
Wat wordt dan van zo’n toekomstige ingenieur verwacht? Schaafstal: ‘Iemand die een brug kan slaan tussen eigen wensen en kansen in de buitenwereld. Iemand die goed is in zijn eigen vak en dat ook uitdraagt. Voor de mensen die we willen opleiden zullen werk, leven en spelen dichtbij elkaar zitten.’ Ze wijst naar de hoofdingang van The Gallery. ‘Zie je daar het bordje met openingstijden? Dat is eigenlijk al geen goed klimaat. Creativiteit kent helemaal geen sluitingstijd!’
Ze noemt CreaTe-spin-offs die al flink aan de weg timmeren, zoals Printr en Athom (‘Hun product ligt gewoon in de Media Markt! Hoe gaaf is dat?’). In het Smart XP Lab, het thuishonk van CreaTe, wil Schaafstal alles in het werk stellen om mensen aan te moedigen. En dat betekent – nogmaals – ruimte geven. ‘Er is ruimte om er college te geven, om een symposium te houden. Maar je kunt er ook op je sokken lopen als je dat wilt. Dat hoort erbij, die ruimte móet er gewoon zijn.’
Roparun
Schaafstal groeide op net onder Groningen, studeerde daar aan de Rijksuniversiteit. Na vervolgens twee jaar in het buitenland gestudeerd te hebben – in Manchester en in Pittsburgh – ging ze bij TNO aan de slag. ‘Mijn lat ligt hoog’, zegt Schaafstal. ‘Ik ben dan ook niet snel tevreden over de dingen die ik doe. Maar soms moet je ook kunnen accepteren dat er dingen buiten je vermogen liggen. Ook dat hoort erbij, al kan het me ongelooflijk dwars zitten. En toch is het glas meer dan halfvol, ik probeer om de positieve dingen te blijven zien en die op te zoeken. Ik hou ervan om op het randje te lopen, spannende dingen te doen. Maar ja, als je op het randje loopt val je er ook soms af, dat zal je dan moeten accepteren. Als ik dat niet zou hebben, zou ik niet zijn waar ik nu ben.’
Naast het onderwijs heeft Schaafstal een andere grote passie. Ze doet aan hardlopen. En dan niet zomaar ‘even een rondje’. Op het moment van het interview staat ze aan de vooravond van de Roparun, haar vijfde deelname. Een non-stop estafetteloop, van Parijs of Hamburg naar Rotterdam. Dit jaar is Hamburg het vertrekpunt voor Schaafstal. Afstand: 560 kilometer, waarvan ze er als teamcaptain 70 te voet zal afleggen. De andere kilometers fietst ze grotendeels mee. ‘Normaal gesproken doen teams mee met zo’n 24 lopers. Wij hebben er twaalf’, zegt Schaafstal. ‘Er zijn momenten dat je het moeilijk gaat krijgen. Maar we doen het samen en weten dat families die te maken hebben met kanker het iedere dag zwaar hebben – vaak ook voor de rest van hun leven, want je raakt kanker nooit meer kwijt, de angst blijft.’
Waardig sterven
De Roparun staat in het teken van geld in te zamelen voor palliatieve (verzachtende) zorg voor kankerpatiënten. Het is een doel dat Schaafstal na aan het hart ligt en waar ze zich dag in, dag uit voor blijft inzetten. Ze verloor haar broer aan een ongeluk, maar niet voordat hij zijn nadagen door had gebracht in een hospice, een plek waar hij in alle rust nog tijd kon doorbrengen met zijn jonge gezin.
‘Dat iemand waardig kan sterven, daar wil ik heel veel voor geven’, vertelt Schaafstal. En veel van het geld dat wordt opgehaald met de Roparun gaat naar hospices, weet ze. Het zijn dan ook vooral de kleinere, meest menselijke initiatieven die haar het meest raken. Al is het maar een betaalbare pruik. ‘Dat zijn de dingen waar ik mijn talent – zo mag ik het eigenlijk niet eens noemen – voor wil inzetten. Je kunt je hele leven voor eigen dingen blijven gaan, maar het loont zo veel meer om je in te zetten voor anderen.’
‘Sukkel’
Haar talent voor hardlopen ontstond nadat ze kinderen kreeg – drie dochters. ‘Lopen werd vrij snel een rustmoment. Die momenten kon ik best gebruiken met drie kleine kinderen’, lacht Schaafstal. Zo liep ze steeds verder, langer. De natuur in, buiten de gebaande paden. Het fenomeen heeft ook een naam: trailrunning. Na de Roparun wacht later dit jaar voor Schaafstal onder andere de Zugspitze Ultratrail. 63 kilometer, met 2900 meter hoogteverschil, rondom Duitslands hoogste berg. Wat beweegt haar om zoiets te doen? ‘Ik ben heus niet de snelste loper, maar ik kom er altijd wel. Je leert zo ontzettend veel over jezelf, over wat tegenslagen met je doen, hoe je lijf in elkaar zit. Als ik ga lopen, wordt de wetenschapper in mij weer wakker. Terwijl ik loop speel ik een mentaal spel met mezelf.’
Bijzonder vindt ze het niet wat ze doet. Misschien komt dat ook wel door de nuchterheid van haar echtgenoot en dochters, zelf ook fanatiek sporters. Er worden gewoon niet al te veel woorden aan vuil gemaakt, je gaat het gewoon doen. ‘Soms zeg ik weleens tegen mezelf: “Alma, je bent de grootste sukkel van de wereld”. Zo bijzonder is het helemaal niet wat ik doe. Hou het allemaal maar gewoon lekker op z’n plek. Misschien ben ik wel het levende bewijs dat juist iedereen het kan. Lopen is echt een idioot voorbeeld ervan, maar ik geloof dat het enige vermogen dat mensen onderscheidt, het vermogen is om weer op te kunnen staan na tegenslag.’
Optimistisch, maar ontegenzeggelijk nuchter kijkt ze alvast vooruit. Die CreaTe-master, die moet er komen. Een trail van 100 kilometer lopen, dat zou ook mooi zijn. ‘Ik ga vast nog wel tegen m’n grenzen aanlopen, maar dat is dan ook oké.’ Zichzelf blijven uitdagen, wegcijferen, maar nooit vergeten te genieten. Dát is leven voor Alma Schaafstal.
Dit diepte-interview is ook te lezen in het vandaag verschenen juninummer van UT Nieuws Magazine. Vanwege een technische fout bij de drukkerij is een gedeelte van het geprinte artikel niet goed leesbaar.
