Er staan dertien Nederlandse universiteiten in de jaarlijkse World University Rankings van het Britse tijdschrift Times Higher Education, waarvan zeven bij de beste honderd. De Universiteit van Amsterdam scoort het hoogst en is nummer 59. De UT daalde 26 plaatsen ten opzichte van vorig jaar en staat daarmee 179e.
Dagkoersen
Collegevoorzitter Victor van der Chijs wil niet al te veel conclusies aan de daling verbinden. ‘Soms stijg je, soms daal je. Dit soort rankings zijn net dagkoersen.’
‘Het belangrijkste is dat we in de top 200 staan’, voegt CvB-woordvoerder Bertyl Lankhaar aan die woorden toe. ‘Dat geldt voor alle Nederlandse universiteiten. De samenwerking met de industrie en internationalisering zijn twee punten waarop we goed scoren. Dat zien we als een bekrachtiging van onze bedrijvigheid op die gebieden. Desalniettemin moeten we als jonge universiteit ons blijven inspannen om goed te blijven scoren op dit soort rankings.’
Aziatische universiteiten
Voor het eerst voeren twee Britse universiteiten de top 200 aan: Oxford op één en Cambridge op twee. Nog altijd domineren Amerikaanse en Britse universiteiten de hoogste regionen van de ranglijst.
Maar de Aziatische universiteiten rukken op. Er horen nu twee Chinese universiteiten bij de beste dertig van de wereld en in totaal staan er zeven in de top tweehonderd: drie meer dan vorig jaar. Ook Hong Kong, dat aan China is overgedragen maar voorlopig zijn eigen wetten heeft, telt vijf universiteiten in de ranglijst.
Opmars
‘De opmars van China is opmerkelijk en laat zien hoe het landschap van het hoger onderwijs wereldwijd verandert’, stelt ranglijstmaker Phil Baty. ‘China’s topuniversiteiten maken nu werkelijk deel uit van de wereldwijde elite en passeren prestigieuze universiteiten in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Europa.’
Om aan te haken bij de opmars van Chinese universiteiten, wil het bestuur van de Rijksuniversiteit Groningen een campus openen in Yantai. Daar komt veel kritiek op, want hoe zit het met de academische vrijheid in een dictatuur als China? Wat heeft een Nederlandse universiteit daar te zoeken? Ook de Groningse universiteitsraad ligt intussen dwars.
De ranglijst van Times Higher Education kijkt naar de reputatie van universiteiten, maar ook naar het aantal docenten per student, de hoeveelheid internationale studenten en docenten, de samenwerking met het bedrijfsleven en de impact van wetenschappelijk onderzoek.
In de concurrerende Shanghai Ranking (voluit de Academic Ranking of World Universities) staan de Chinese universiteiten iets lager. De hoogst genoteerde universiteit komt op nummer 48, terwijl de Universiteit Utrecht op 47 staat. Maar ook in die ranglijst klimmen de Chinese universiteiten steeds hoger. Een paar jaar geleden kwamen ze nog niet boven plaats 150 uit.
Kritiek
In de wetenschappelijke wereld klinkt vaak kritiek op wereldwijde ranglijsten, die onderzoekers en universiteiten zouden dwingen om met allerlei trucs hun score te verhogen. Zo gebruiken wetenschappers soms de ‘salamitactiek’: ze spreiden hun onderzoeksresultaten over verschillende publicaties om meer citaten te verkrijgen.
Tegelijkertijd zegt een ranglijst wel iets en is het niet helemaal willekeurig wie er boven komen drijven. Daarom klinkt ook met enige regelmatig het pleidooi voor een Nederlands ‘Harvard aan de Rijn’, waarmee een universiteit wordt bedoeld die tot de top van zulke ranglijsten kan doordringen.
