Guus Rijnders (hoogleraar nano-elektronica en wetenschappelijk directeur MESA), Bart Koopman (hoogleraar biomedische werktuigbouwkunde) en Maarten van Steen (wetenschappelijk directeur onderzoeksinstituut CTIT ) waren ieder op hun betrokken bij de totstandkoming van onderstaande thema’s:
* Improving healthcare by personalized technologies
* Creating intelligent manufacturing systems
* Shaping our world with smart materials
* Engineering our digital society
* Engineering for a resilient world
Guus Rijnders, smart materials: ‘Benoem de gebieden waar je echt sterk in bent’
‘Of deze thema’s de juiste weg zijn om ons als UT te profileren en aansluiting te vinden bij de grote onderzoeksprogramma’s, vind ik een lastige vraag. Je kunt profilering vanuit meerdere invalshoeken benaderen. Het is nogal een verschil of je mikt op Europese programma’s of dat je samenwerking zoekt met het lokale bedrijfsleven. Ze vragen beiden een andere focus.'
‘Die reflectie zijn we een beetje vergeten. Bij mijn onderwerp, smart materials, zie ik graag het verhaal vertelt wát we precies doen, waarom en hoe. Vervolgens moet je kijken wie je doelgroep is en hoe je voor die groep het thema laadt om de UT goed voor het voetlicht te krijgen.’
'Het idee achter de profilering is de UT goed neer te zetten als onderzoekuniversiteit met nadruk op valorisatie. Dat doen we door multidisciplinair te werken. Onze drie onderzoeksinstituten zijn de dragers van faculteit overschrijdend onderzoek. Ik kan me daarom goed voorstellen dat we over een paar jaar een instituut voor robotics of sensing hebben, ook zo’n grensoverschrijdend onderzoeksthema.’
'Het risico van thema’s benoemen is dat het snel erg intern wordt. Neem resilience. Een gebied waar we nog niet veel in doen, maar wel een kant die we op willen. Het lijkt mij beter om zo’n onderwerp als een opkomend thema neer te zetten en de gebieden waar je écht sterk in bent en waar je een trackrecord hebt opgebouwd, moet uitlichten.’
Bart Koopman, healthcare: ‘Een mooie springplank om ons te profileren’
‘Deze thema’s vertellen wat de UT doet. We zeggen duidelijk waar we voor staan in de samenleving en waar we goed in zijn. Daar herken ik mijn universiteit in. En dan gaat het niet alleen over het onderzoek, ook onze opleidingen dragen daar aan bij. Daarmee is dit een mooie springplank om ons richting de buitenwereld te profileren. Naast deze thema’s heb je onze onderzoeksprogramma’s. Die twee samen moeten ervoor zorgen dat we meer middelen binnen halen in de tweede en derde geldstroom, dus uit de nationale en Europese potjes.'
'Dat we een goede onderzoekuniversiteit zijn, daarover geen twijfel. Het gaat erom dat we onze kwaliteit zichtbaar maken in Europa en dat we dat op het goede moment doen. Mogelijkheden daartoe zijn er met de nieuwe profileringsthema’s zeker. We kunnen beter aanwezig zijn bij het vaststellen van de wetenschapsagenda’s, zodat we er ook invloed op kunnen uitoefenen. Om het met een keuken te vergelijken: als je bij het bereiden van het recept bent, dan eet je waarschijnlijk ook een bord mee.’
Maarten van Steen, digital society: ‘Nu de slogans laden met inhoud’
‘Spot on, dat vind ik van het thema Engineering our digital society. Het vat goed samen wat we aan digitaliseringsactiviteiten doen. Dat is een breed palet: van chipontwikkeling en betrouwbare draadloze communicatie tot complete ICT-systemen en de maatschappelijke uitdagingen op het gebied van well-informed decision making op basis van data.'
'Om meer onderzoeksmiddelen binnen te halen, is het belangrijk dat je herkenbaar bent voor andere partijen. Dat lukt met de geformuleerde thema’s. Bij ‘de ondernemende universiteit’ zie je dat het werkt. De buitenwacht ziet ons als een instelling die ook zakelijk denkt. Met het thema hebben we een verhaal voor digitaal onderzoek. Nu is het zaak de slogan verder te laden met de inhoud, dus wat doen we en waarom? Dat kan via het Institute on the Digital Society, dat gedeeltelijk voortkomt uit het CTIT.’
‘Ik zie kansen genoeg om meer Europees geld binnen te halen’
‘Ik zie kansen genoeg om meer Europees geld binnen te halen. Op drie fronten zijn er verbetermogelijkheden. We kunnen beter zichtbaar zijn in Brussel met mensen die acquisitie doen voor de hele UT en niet voor een enkel onderdeel. We kunnen intern beter organiseren op welke calls we reageren en in welke samenstelling we dat doen. En in de faculteiten kunnen we de onderzoeksprojecten nog beter ondersteunen. De verbeterslag gaat voornamelijk over onze lobby: het goede onderzoek hebben we in huis.’
De universiteitshoogleraren Dave Blank, Bram Nauta en Albert van den Berg laten ook hun licht schijnen op de vijf profileringsthema’s. Dave Blank is chief scientific ambassador en richt zich op het versterken van de academische reputatie van de Universiteit Twente, nationaal en internationaal. Bram Nauta is universiteitshoogleraar Integrated Circuit Design en Albert van den Berg is hoogleraar lab-on-a-chip en wetenschappelijk directeur van onderzoeksinstituut MIRA.
Albert van den Berg: ‘Concreet maken en finetunen’
‘De thema’s zijn een hele mond vol. Het goede is, dat alles wat we doen een plek heeft. Ik denk dat we nog wel de thema’s meer mogen duiden. Geef mooie voorbeelden van excellent onderzoek. Bijvoorbeeld het organ-on-a-chip-onderzoek dat binnen onze en andere groepen gebeurt. Dat is in de buitenwereld bekend en daarmee kan de UT zich prima profileren. Maar dat is finetuning.
‘We praten al bijna twee jaar over de organisatieverandering en hoe we ons willen profileren’, vervolgt hij. ‘Het is uiteindelijk belangrijk dat we gewoon onze dingen doen en ons bezighouden met excellent onderzoek. Die omslag in dit proces heb ik een tijd geleden al gemaakt. Daarom is het goed dat we dit profileringsproces afronden en dat we weer overgaan tot de orde van dag.’
Bram Nauta: ‘We gaan tien jaar terug in de tijd’
Bram Nauta, universiteitshoogleraar Integrated Circuit Design, denkt niet dat de UT meer Europees onderzoekgeld binnenhaalt met de vijf profilerende thema’s. Sterker nog: hij vindt dat de universiteit tien jaar teruggaat in de tijd.
‘Met de profileringsthema’s pretenderen we zo ongeveer alles in huis te hebben en overal goed in te zijn. Naar mijn idee moet je juist aangeven op welke kleinere onderwerpen je excellent bent. De EU richt zich op samenwerking tussen universiteiten en bedrijven. EU-gelden gaan nooit naar één instelling, maar naar samenwerkingsverbanden tussen bijvoorbeeld rijke, arme en meer ‘zielige’ landen.’
‘Ik krijg het idee dat we teruggaan naar de tijd van de FES-gelden, zo’n tien jaar geleden. Je maakte je toen als universiteit groot, betrok allerlei partijen en haalde dan, als ware een vliegdekschip, een groot project binnen.’ Dit staat volgens Nauta haaks op de huidige manier om Europees onderzoeksgeld binnen te halen. ‘We werken nu eerder als speedboatjes. We ontvangen maximaal geld voor twee tot tien aio’s op een klein en afgebakend project. Je op die manier profileren, lijkt mij de moderne weg.’
Dave Blank: ‘Vertel een verhaal dat beklijft’
‘Het is niet verkeerd te benoemen waar je goed in bent. Maar, het is dan wel handig om aan te sluiten bij de thema’s waar je al bekend om bent. De UT heeft een stevige reputatie op het gebied van tech for health, nano en smart materials. Daarmee kunnen we ons prima profileren. Die komen weliswaar voor in de nieuwe thematiek, maar niet op een manier die beklijft. Ieder thema is een mond vol en slogans hebben een beperkte waarde. Wat wel blijft hangen, zijn tastbare onderwerpen uit health en nano, zoals organ-on-a-chip of membranen voor waterzuivering.'
‘Ik denk dat je daarom niet moet kiezen voor uitgebreide profileringsthema’s, maar dat je moet inzetten op het binnenhalen van excellente hoogleraren op uitdagende onderzoeksgebieden binnen onze expertises. Eerder pleite ik er al voor: haal er ieder jaar twee binnen en geef de instituten het vertrouwen ze te zoeken.’
'Daarnaast vind ik dat je kansrijke onderzoekers individueel moet ondersteunen bij het schrijven van onderzoeksvoorstellen. Daar moet substantieel tijd voor vrijgemaakt worden. Bovendien moet de UT veel vaker optreden als hoofdaanvrager van onderzoeksprojecten en deelnemen aan diverse overleg- en beslissingsorganen. Zowel in Nederland als in de EU. Dat zal ook bijdragen aan de profilering van de UT.'
‘Ik begrijp niet dat alle, vaste onderzoeksgelden direct de faculteiten ingaan’
'Wat ik niet begrijp, is dat alle, vaste onderzoeksbudgetten direct de faculteiten ingaan. Faculteiten zijn per definitie versnipperd en hebben andere prioriteiten. Zij zijn er voor excellent onderwijs. Geef de instituten de mogelijkheden om te excelleren in onderzoek. Dat gebeurt al. MIRA en MESA+ zijn wereldwijd bekende namen. Dat je die in stelling brengt om onderzoeksgeld binnen te halen, lijkt mij logisch. Zij kunnen direct inspelen op nieuwe nationale en internationale programma’s vanuit hun multidisciplinaire achtergrond. Als je dat wil versterken, dan begrijp ik niet dat je alle vaste onderzoeksbudgetten direct de faculteiten in laat stromen.’
'We zijn een kleine technische universiteit en hebben een sterke poot maatschappijwetenschappen. Dat is onderscheidend. De band met de regio is sterk, waar we samen optrekken in bijvoorbeeld hightech systems en materials. Daarmee heb je een verhaal dat je kunt vertellen én dat beklijft. Kansen zijn er genoeg. In de regeringsverklaring spreekt het kabinet bijvoorbeeld over een aantal economische kansen van grote maatschappelijke thema’s waar wij al bekend om zijn zoals water, health, hightech, nano en fotonica. Dat is nou precies onze profilering.’
