Scholars at Risk, waarbij vijfhonderd universiteiten en hogescholen uit 38 landen zijn aangesloten, luidde al eerder de noodklok over de schending van de mensenrechten en de academische vrijheid in Turkije.
In januari 2016 hadden ruim 1.100 Turkse wetenschappers de petitie ‘Academics for peace’ tegen de militaire aanvallen op de Koerdische bevolking ondertekend. De regering besloot daarop alle ondertekenaars aan een onderzoek te onderwerpen, en volgens Scholars at Risk (SAR) leidde dit tot ontslagen, arrestaties, vervolgingen en reisverboden.
Vrijbrief
De situatie werd nog erger toen het land in juli 2016 na de couppoging de noodtoestand uitriep: dit gaf president Erdogan een vrijbrief om de teugels in onder meer het hoger onderwijs nog strakker aan te trekken.
Sinds die tijd werden er in totaal ruim twaalfhonderd studenten en medewerkers van het Turkse hoger onderwijs vastgehouden, schrijft SAR in een open brief aan president Erdogan. Van hen zijn er tot nu toe slechts 143 vrijgelaten. Nog eens zeshonderd mensen die werkzaam zijn in het hoger onderwijs worden strafrechtelijk vervolgd wegens het verspreiden van terroristische propagenda of omdat ze lid zouden zijn van een ‘terroristische organisatie’ onder leiding van de geestelijke Fethullah Gülen.
Noodtoestand
Ook werden er op 23 juli, twee dagen na het uitroepen van de noodtoestand, vijftien universiteiten gesloten. Hierdoor kwamen zestigduizend studenten op straat te staan en raakten bijna drieduizend wetenschappers hun baan kwijt. Slechts twee procent van hen is nu weer aan de slag.
Volgens Scholars at Risk zijn er sinds juli 2017 opnieuw ruim duizend studenten en onderzoekers ontslagen, geschorst of opgepakt. De organisatie stelt dat academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting per definitie geweldloos zijn. Bovendien, schrijven de wetenschappers, hebben deze acties ook tot gevolg dat Turkije intellectueel kapitaal vernietigt.
Erdogan zelf ziet het probleem waarschijnlijk niet zo. Vorige week, in zijn toespraak op de jaarlijkse dag van journalisten in Turkije, zei hij volgens het Duitse weekblad Der Spiegel dat sommigen misbruik maken van de ’vrijheid van meningsuiting’ in Turkije en proberen door ‘desinformatie en manipulatieve boodschappen de broederschap van onze mensen en de integriteit van onze staat te vernietigen’.
