Een NWO-beurs vormt vaak de basis voor een wetenschappelijke carrière. Wie in aanmerking wil komen voor een Veni-beurs, heeft na het promoveren maximaal drie jaar de tijd om een aanvraag in te dienen bij wetenschapsfinancier NWO. Precies de periode waarin veel mensen een gezin stichten.
Om hier rekening mee te houden bestaat de zogeheten extensieregel: voor biologische moeders kan de termijn van drie jaar worden verlengd met anderhalf jaar per kind. Vaders en adoptieouders hadden echter het nakijken. Terwijl ook zij voor de kinderen zorgen, nachten doorhalen voor de huilende baby en kampen met concentratiegebrek omdat hun kroost gillend door het huis rent. Zij kregen alleen een beetje uitstel als ze ouderschapsverlof opnamen.
Schaakspel
‘Het was een soort schaakspel’, zegt voorzitter Rolf van Wegberg van het Promovendi Netwerk Nederland (PNN). ‘Als vader wist je dat je geen uitstel zou krijgen, dus ging je al voor je promotie rekenen: wanneer moet ik promoveren om daarna maximaal tijd te hebben voor mijn Veni-aanvraag? Veel mensen wachtten daarom tot vlak na de jaarwisseling.’
Van Wegberg is dan ook blij dat de NWO de zogeheten ‘extensieregel’ onlangs heeft uitgebreid naar alle ouders. Onderzoekers met kinderen in hun huishouden kunnen voortaan per kind zes maanden uitstel aanvragen. Voor biologische moeders blijft de achttienmaanden regel bestaan.
Productiviteit
De verandering is mede te danken aan vicevoorzitter Martijn Wieling van De Jonge Akademie. ‘Ouders krijgen nu meer ruimte, en terecht’, zegt de Groningse universitair docent Wieling, die zelf ook vader is.
En het vaderschap gaat altijd ten koste van je wetenschappelijke productiviteit. ‘Je brengt de kinderen weg en komt dus later op je werk. ’s Avonds wil je ze graag nog even zien voordat ze naar bed gaan, dus ga je ook weer op tijd naar huis.’
Wieling heeft samen met voorzitter Belle Derks namens De Jonge Akademie een opiniestuk gestuurd naar NWO en die kwam meteen in actie. Twee maanden later is de aangepaste extensieregel een feit.
Voortouw
‘Dit is een belangrijke stap voor de Nederlandse wetenschap’, zegt NWO-voorzitter Stan Gielen. ‘We willen een gelijk speelveld creëren voor alle onderzoekers. Dat moeders meer ruimte hebben vond iedereen normaal, maar gezinsuitbreiding is niet alleen een zaak van de biologische moeder, daar houden we nu rekening mee.’
Nederland neemt met deze maatregel internationaal gezien het voortouw, zegt Gielen. ERC, de Europese evenknie van NWO, kent een dergelijke regeling nog niet. ‘Ik krijg veel berichtjes van wetenschappers die zeggen dat Nederland hiermee een voorbeeldfunctie vervult. De reacties zijn enthousiast, dus ik hoop dat dit helpt om de ERC over de streep te trekken om eveneens haar beleid aan te passen.’
