Wat er nu precies gaat veranderen is niet duidelijk, maar minister Van Engelshoven moet hoger onderwijsinstellingen oproepen om ‘aandacht te houden voor het voorkomen en terugdringen van zelfcensuur en beperking van diversiteit van perspectieven in de wetenschap’.
Formulering
De KNAW had dit voorjaar al geconcludeerd dat er geen sprake is van (zelf)censuur in de Nederlandse wetenschap en Van Engelshoven had de motie dan ook ontraden. De minister kon zich niet vinden in de formulering, zei ze vorige week. ‘U heeft het over het ‘terugdringen van zelfcensuur’. Als ik een positief oordeel zou geven zou ik onderschrijven dat er sprake is van zelfcensuur en die opvatting deel ik niet’.
Zihni Özdil van GroenLinks, die de motie eerst medeondertekend had, kon zich vinden in de kritiek van de minister en haalde zijn handtekening daarom onder de motie vandaan. Hij had wel een andere motie ingediend die de onafhankelijkheid van onderzoekers moet versterken: over de zogeheten ‘inbeddingsgarantie’.
De verklaring die onderzoekers straks nodig hebben van hun universiteit of onderzoeksinstituut om een subsidieaanvraag te kunnen indienen bij wetenschapsfinancier NWO mag de vrijheid en onafhankelijkheid van onderzoekers tegenover hun instelling niet in de weg staan, vindt Özdil. De Tweede Kamer is het met hem eens dat ’de spreekwoordelijke gestoorde genieën’, zoals Özdil hen noemt, bescherming verdienen en nam de motie aan. Alleen het CDA stemde tegen.
Lectoraten
De Tweede Kamer stemde vandaag ook over het idee van de SP om vijf miljoen euro over te hevelen van het praktijkgericht onderzoek aan hogescholen naar de noodlijdende geesteswetenschappen aan universiteiten. Die motie haalde het niet.
Toch is er een lichtpuntje voor de geesteswetenschappen: een motie van de ChristenUnie, medeondertekend door de SP, GroenLinks en het CDA, die de minister oproept om het sectorplan sociale wetenschappen met name te toetsen op ‘voldoende aandacht en ondersteuning voor de geesteswetenschappen’, haalde het dan weer wél.
