Kamerleden van links tot rechts waren verontwaardigd over een verhaal dat dagblad De Telegraaf vorige week publiceerde. Studente Shayno Numansen van Hogeschool Saxion had een documentaire gemaakt over haar familie en de Armeense genocide, maar een artikel daarover werd uit veiligheidsoverwegingen niet in het onafhankelijke magazine Sax geplaatst.
Kamerleden van CDA, ChristenUnie en GroenLinks stelden schriftelijke vragen aan de minister, want ze wilden weten hoe zij over de academische vrijheid denkt. ‘Bent u ervan op de hoogte dat de Westerse wetenschap juist vooruitgang boekte door de academische vrijheid en doordat bijvoorbeeld mensen als Copernicus en Galileo het geocentrisch wereldbeeld konden aanvechten?’
Zeker weten
Ja hoor, daar is de minister van op de hoogte. En vanzelfsprekend vindt ze de academische vrijheid van groot belang. ‘Ik weet ook zeker dat de grote waarde van de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting aan het hoger onderwijs in Nederland door elke universiteit, hogeschool en wetenschappelijk instituut wordt onderschreven.’
Wat was er dan gebeurd bij Saxion? ‘De afweging om het betreffende artikel niet te plaatsen is niet gemaakt door de hogeschool, maar door de hoofdredactie van het onafhankelijke magazine’, stelt de minister. ‘Inherent aan onafhankelijke nieuwsmedia is dat deze eigen belangenafwegingen maken waarin het College van Bestuur van de instelling niet dient te treden.’
Overigens is dat onafhankelijke magazine van Saxion inmiddels ter ziele en is er geen sprake meer van onafhankelijke verslaggeving aan de hogeschool, maar daar gaat het niet over de in de vragen en antwoorden.
Zelfcensuur
Ook de VVD stelde vragen, want deze partij vreest al een poosje voor zelfcensuur en gebrek aan diversiteit van perspectieven in het hoger onderwijs. ‘Wordt er op meer hogeronderwijsinstellingen censuur toegepast bij gevoelige onderwerpen’, wil de fractie weten.
Die indruk heeft de minister niet en ze lijkt ook niet van plan om zich ermee te bemoeien. De discussie over de vrijheid van wetenschapsbeoefening hoort bij een gezond wetenschapsklimaat, benadrukt ze. ‘Ik voeg hieraan toe dat de discussie thuishoort bij universiteiten en onderzoeksinstituten én hogescholen.’
In overleg met wetenschapsgenootschap KNAW, universiteitenvereniging VSNU, onderzoeksfinancier NWO en de Vereniging Hogescholen zal ze ‘aandacht vragen voor het voorkomen van zelfcensuur’, zegt ze toe.
