Brazilië heeft zondag de extreem-rechtse Bolsonaro tot nieuwe president gekozen. Tijdens de verkiezingscampagne kregen universiteiten in het hele land te maken met intimidaties door de militaire politie. Bewapenden politiemannen kwamen onbevoegd het terrein op. Ze liepen collegezalen bin’nen, verwijderden antifascistische spandoeken, verstoorden debatten en bruuskeerden docenten en studenten.
Zwaarbewapend
De aanleiding was vaak futiel. Zo werd sociaal wetenschapper Mário Brasil Xavier van de staatsuniversiteit in Pará door drie zwaarbewapende politiemensen verhoord omdat hij tijdens college een grap had gemaakt over nepnieuws, vertelde hij aan het Britse dagblad The Guardian.
Dat onderwerp ligt gevoelig bij Bolsonaro’s aanhangers, die vaak worden beticht van het verspreiden ervan. Eén van de studentes belde haar vader, die niet veel later samen met de politiemensen in de collegezaal stond. ‘Ik zou mijn politieke voorkeur tonen doordat ik nepnieuws ter sprake bracht,’ aldus Xavier. Zijn universiteit onderzoekt het incident.
Gedachtevrijheid
De rechters van het Hooggerechtshof waren het gisteren eens: dergelijk politieoptreden vormt een inbreuk op de vrijheid van meningsuiting en de gedachtevrijheid, en moet stoppen. ‘De enige legitieme kracht die universiteiten mag binnenvallen is die van vrije en pluralistische ideeën. Elke andere kracht is tirannie’, aldus rechter Carmen Lucía Antunes in een verklaring die door alle negen rechters is ondertekend.
Fabio de Castro, docent Brazilië studies aan de Universiteit van Amsterdam, is blij met de uitspraak. Hij vindt de incidenten alarmerend en noemt de beslissing ‘eindelijk goed nieuws’. ‘Braziliaanse universiteiten hebben een autonome status. De politie mag niet zomaar het terrein op. Dat dit toch gebeurde, lijkt een voorteken van een autoritair regime dat tegenstanders de mond wil snoeren.’
Duidelijk boodschap
Bolsonaro heeft zijn afkeer tegen kritische wetenschappers nooit onder stoelen of banken gestoken, zegt De Castro. ‘Hij vindt dat wetenschappers zich niet moeten bemoeien met ideologie of politiek. Tot nu toe was het Hooggerechtshof tamelijk tolerant tegenover Bolsonaro en zijn aanhangers, maar hier trekken de rechters gelukkig een duidelijke streep.’
