Wetenschappers die een gooi willen doen naar een NWO-subsidie, moeten sinds kort een verklaring op zak hebben van een universiteit waarin staat dat de aanvrager daar ook daadwerkelijk aan de slag kan, mocht die de beurs in de wacht slepen.
Stormloop
Deze zogeheten inbeddingsgarantie moet de stormloop op onderzoeksfinanciering beteugelen. De kans om een NWO-beurs te bemachtigen is de laatste tijd namelijk wel erg klein geworden. Bij de vorige aanvraagronde voor de Vidi’s, onderzoeksbeurzen ter waarde van 800 duizend euro, grepen 485 wetenschappers mis. Dat is 85 procent van alle aanvragers.
Maar dat percentage ligt dit jaar dus een stuk lager, zegt NWO. De onderzoeksfinancier heeft bij de huidige Vidi-ronde, de eerste met verplichte inbeddingsgarantie, ongeveer een kwart minder onderzoeksvoorstellen ontvangen dan vorig jaar, blijkt uit een eerste telling.
De kans op een Vidi-beurs stijgt dus van zo’n 15 naar 20 procent. Dat lijkt goed nieuws, want samen met de ‘aanvraagdruk’ dalen ook de bijkomende kosten, en die zijn niet mals. Volgens een schatting van het Centraal Planbureau kost het verdelen van veertig miljoen euro aan onderzoeksgeld zo’n 9,5 miljoen euro extra, als je de tijd meetelt die de aanvragers besteden aan het schrijven van voorstellen en de tijd die de commissies nodig hebben voor de beoordeling.
Missie geslaagd? NWO is nog voorzichtig. ‘Als ons enige doel was geweest om minder aanvragen te krijgen, hadden we wel gewoon een maximum gesteld aan het aantal voorstellen per instelling’, zegt woordvoerder Olivier Morot. ‘Maar de inbeddingsgarantie is meer dan dat. We willen daarmee bijvoorbeeld ook het personeelsbeleid meer in handen brengen van de universiteiten.’ NWO gaat de Vidi-ronde van 2018 evalueren. De uitkomsten zullen naar verwachting in de loop van 2019 bekend zijn.
Kritiek
De Jonge Akademie, het genootschap van relatief jonge wetenschappers dat verbonden is aan de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, heeft klachten ontvangen van onderzoekers die geen aanvraag mochten indienen. ‘Zij lopen vast en zien hun carrièreperspectief verder verslechteren’, zegt woordvoerder Janneke Visser. Het genootschap wil de gevolgen van de inbeddingsgarantie in kaart brengen en roept onderzoekers op hun ervaringen te delen.
Ook jonge Utrechtse wetenschappers, verenigd in de Utrecht Young Academy (UYA), wijzen op mogelijk negatieve gevolgen voor wetenschappers die nog niet goed bekend zijn binnen de afdeling of die niet beschikken over een sterk netwerk. ‘De kracht van NWO lag voorheen in het onafhankelijk verdelen van geld door externe beoordelingscommissies, buiten de interne hiërarchische structuren van de universiteit om’, schrijft UYA in een brief aan NWO-voorzitter Stan Gielen. ‘Een zeer onwenselijk maar reëel scenario is dat een interne werkgeverscommissie bepaalt wie mag aanvragen en wie niet.’
