Wat is er toch aan de hand met onze studenten en hoe zorgen we ervoor dat ze over voldoende kennis en vaardigheden beschikken om als stabiele en gezonde volwassen hun loopbaan starten? Over deze vragen gingen wetenschappers, bestuurders en studenten gisteren in discussie op de Haagse campus van de Universiteit Leiden.
Wilma de Rek, medeauteur van ‘Leef als een beest’, deed de aftrap van de door universiteitenvereniging VSNU georganiseerde bijeenkomst. Volgens haar zijn modernetijdsziektes een gevolg van het gapende gat tussen hoe we ons lichaam gebruiken en waar ons lichaam voor bedoeld is. Willen we burn-outs en depressies voorkomen, dan moeten we meer naar onze natuurlijke aard leven, is het devies. De Rek: ‘We zijn niet de kroon op de evolutie, maar imperfecte mutanten.’
Frontale kwab
Hoofd psychiatrie Erasmus MC, Witte Hoogendijk, de andere auteur van ‘Leef als een beest’, benadrukte dat de stressfactoren niet alleen zijn toegenomen, maar ook chronisch en abstract zijn geworden. ‘We staan daardoor bijna altijd ‘aan’.’
Hebben jongeren er meer last van dan vroeger? Hoogendijk: ‘Wat jonge mensen altijd al extra kwetsbaar maakt, is dat hun frontale kwab nog niet volledig ontwikkeld is waardoor ze meer keuzestress ervaren. Daar komt bij dat de stressoren van buitenaf zijn toegenomen. Kijk alleen al naar het aantal studies waar je tegenwoordig uit kunnen kiezen.’
‘We merken dat het thema stress erg leeft bij studenten,’ zegt Sirra Alofs van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). Ze pleit ervoor mentale problemen niet te veel te individualiseren, maar ook te kijken naar de druk die op studenten wordt gelegd door onder andere BSA-normen en het leenstelsel. Tweede Kamerlid Lisa Westerveld (GroenLinks) vanaf de publieke tribune: ‘Er worden steeds meer barrièremaatregelen opgeworpen voor studenten. Daarmee zouden we moeten stoppen.’
Perfectie
‘Ik zie geen correlatie tussen onderwijsbeleid en stress. Vroeger hadden studenten ook stress,’ pareerde Hester Bijl, vice-rector van de Universiteit Leiden. ‘Studenten leggen ook veel druk op zichzelf,’ haakt een studieadviseur uit het publiek hierop in. ‘Er is veel peer pressure, studenten jagen elkaar enorm op. Ze hebben het gevoel dat ze naast hun studie nog van alles moeten doen om aan het perfecte cv te komen: een bijbaantje, commissie- én vrijwilligerswerk.’ Haar collega van Tilburg University voegt toe: ‘Wij gebruiken de slogan ‘Het leven is een zeven’ om duidelijk te maken dat niet alles perfect hoeft te zijn.’
Waar de aanwezigen het wél over eens waren, is de complexiteit van de toenemende druk die studenten ervaren. Een eenduidige oplossing is niet voorhanden, iets wat de variëteit aan welzijnsinitiatieven bij de universiteiten onderstreept.
Ze biedt het Caring Universities-programma van de VU Vrije Universiteit Amsterdam studenten een project met gratis psychische ondersteuning via het internet. Andere initiatieven zijn de jaarlijkse ‘Well-being Week’ van de Universiteit Maastricht om te wijzen op het belang van fysieke en mentale gezondheid, en het symposium ‘Omgaan met stress’ dat het Leids Universitair Studentenplatform (LUS) eerder dit jaar organiseerde. Wageningen Universiteit kondigde aan bezig te zijn met het opzetten van een interventieprogramma.
