Toen journalist/schrijver Marco Krijnsen het verzoek kreeg van het Universiteitsfonds om een biografie te schrijven over rector magnificus Harry van den Kroonenberg, zag hij niet meteen een interessant boek voor zich. Maar al schrijvend stelde hij die mening bij. ‘Van den Kroonenberg had lef, was charmant en heeft enorm veel gedaan gekregen. Hij was zijn tijd ver vooruit.' Veel wist de schrijver niet over Harry van den Kroonenberg. ‘Hij was wel nét iets bekender dan de mannen voor en na hem en zijn naam leeft voort in een prijs. Maar toen ik zijn archief begon door te spitten, fascineerde hij mij steeds meer. Hij was op meerder vlakken een visionair.’
Geestelijk vader
Van den Kroonenberg wordt alom gezien als de geestelijk vader van ‘de ondernemende universiteit’. ‘Hij sloeg een brug tussen de samenleving en de universiteit. Dat was in de jaren ‘70 echt nog niet gebruikelijk. De focus lag op fundamenteel onderzoek. Hij heeft met zijn aanpak de universiteit toegankelijker gemaakt, dichter bij de mensen gebracht en ontwikkelingen in gang gezet die nu heel gewoon zijn maar destijds revolutionair.’
Met die aanpak maakte Van den Kroonenberg zeker niet alleen vrienden. ‘Er was een kleine harde kern fundamenteel onderzoekers waarmee hij overhoop lag. En ook vanuit het ministerie, toen nog in Zoetermeer, werd met argusogen naar de ontwikkelingen in Enschede gekeken. Maar hij zette door, met een enorme energie en in een angstwekkend tempo.’
Nieuwe geldstromen aanboren
De wil om de universiteit beter te laten aansluiten op de samenleving had ook een praktische component: subsidies werden almaar minder en door samenwerking met het bedrijfsleven konden ook nieuwe geldstromen worden aangeboord. ‘Daardoor waren sommigen bang dat hij de wetenschap zou uitleveren aan de commercie. Hij had niks tegen op fundamenteel onderzoek, maar vond de toepassing belangrijker. Of zoals hij het stelde: ‘Het vliegtuig was er eerder dan de vervolmaking van de aerodynamica.’
Krijnsen schildert in de biografie het beeld van een aimabele, origineel denkende man die door zijn geestdrift bergen heeft verzet. Een harde werker ook: elke ochtend om zes uur op, eerst hardlopen en dan van half acht tot ‘s avonds tien uur aan het werk. ‘Acht uur bezig met de UT, acht uur extern, werd gezegd. Ook al had je moeite met zijn koers, alle 25 mensen die ik heb geïnterviewd zeggen dat hij sympathiek was en een enorme drive had.’
Van koetjes en kalfjes en socializen was hij niet. De zakenlunch met ondernemers was in vijf minuten op en dan meteen ter zake. Ook bij familiebijeenkomsten vreesde hij eindeloos tafelen. ‘Dat vond hij zonde van zijn tijd. Ook zijn kinderen herinneren hem vooral werkend aan de tafel. De tv die was aangeschaft voor de maanlanding werd verbannen naar de slaapkamer. Maar ook zij zeggen: als je hem nodig had, was hij er altijd.’
'Hij heeft voluit en met lef geleefd'
Nog een thema waarop Van den Kroonenberg zijn tijd ver vooruit was: duurzame energie. ‘Hij was in 1976 al bezig met bewust ontwerpen als het gaat om energie, grondstoffen en milieu. En hij was een warm pleitbezorger van zonne-energie. Daar was nog bijna niemand mee bezig, maar hij haalde bij ECN in Petten al een deskundige uit Amsterdam binnen voor de ontwikkeling daarvan, tegen de wil van de Raad van Toezicht. En dat in een tijd waarin de minister van Economische Zaken zonne-energie nog smalend wegzette, omdat in ons land de zon zo weinig zou schijnen.’
Krijnsen is er inmiddels van overtuigd dat de biografie interessant is. ‘Het boek gaat niet alleen over de persoon, maar het schetst ook hoe de universiteit en de samenleving zich tussen 1979 en nu hebben ontwikkeld. En ik ben de persoon ook gaan bewonderen. Hij is jong gestorven, maar heeft voluit en met lef geleefd. En meer werk verzet dan een ander in honderd jaar.’
Pionier en prof
Prof.dr.ir. Harry van den Kroonenberg (1933-1996) was rector magnificus aan de Universiteit Twente van 1979 tot 1982 en van 1985 tot 1988. Daarna werd hij directeur van ECN in Petten, maar bleef deeltijdhoogleraar. Hij stierf op 63-jarige leeftijd tijdens het hardlopen.
Van den Kronenberg was de geestelijk vader van de ‘ondernemende universiteit’: een universiteit die dicht bij de samenleving staat en waarin ondernemerschap getoond wordt. Uit die gedachte kwamen concrete initiatieven van de grond als het Technologietransferpunt (1979), het BTC (1982) en het TOP-programma voor jonge (student)ondernemers (1985). De band van de universiteit met het bedrijfsleven verbeterde tijdens zijn rectoraat aanzienlijk en nog steeds is de UT bekend om de vele zakelijke spin-offs.
--
Een panel bestaande uit Thom Palstra, Jaap Beernink, directeur van Novel-T, Dennis Schipper, oud-winnaar van de Van den Kroonenbergprijs en Marco Krijnsen gaat vanmiddag in op het belang van de erfenis van Harry van den Kroonenberg. En: bestaat de ondernemende universiteit nog? Deelnemen kan. Aanmelden kan hier.
Het boek (160 pag.) kost 24,50 en is te bestellen via www.afdh.nl of via de boekhandel.
