VU-promovendus Dave van Wees zit in een spagaat. Hij maakt zich ongerust over klimaatverandering en wil er iets tegen doen. Tegelijkertijd wil hij niet als activist worden gezien, omdat hij als wetenschapper objectief wil blijven. Maar de feiten laten volgens hem zien dat er echt iets moet gebeuren. ‘In hoeverre ben je dan nog een activist en zijn er gevolgen voor je wetenschappelijke carrière?’, vraagt hij zich af.
Persoonlijke aanval
Het klimaat verandert, blijkt uit allerlei onderzoeken. Toch schreeuwen wetenschappers niet snel van de daken hoe bezorgd ze zijn. Uit angst voor persoonlijke aanvallen in de media of omdat ze hun objectiviteit niet in het geding willen brengen, zegt Van Wees. Om toch iéts te kunnen doen, verenigen ze zich in het collectief Scientists4FutureNL – geïnspireerd door gelijksoortige Belgische, Duitse en internationale initiatieven.
‘De door de mens veroorzaakte klimaatverandering is onmiskenbaar en wordt waargenomen over de gehele wereld, bijvoorbeeld in de hoeveelheid extreem weer, zeespiegelstijging en de temperatuur van de oceaan’, schrijven vijftig wetenschappers vanuit heel Nederland in hun verklaring, waar inmiddels meer dan duizend handtekeningen onder staan. Ze steunen de klimaatstakers die vrijdag 27 september opnieuw overal ter wereld de straat op gaan om een ambitieuzer klimaatbeleid te eisen.
Waarschuwen
‘Als wetenschappers hebben wij naast het voorzien van wetenschappelijke kennis ook een morele verplichting om de maatschappij te informeren en te waarschuwen over de staat van onze planeet, vergelijkbaar met de morele plicht die artsen hebben om te waarschuwen voor een dreigende epidemie’, aldus de wetenschappers van Scientists4Future. Ook willen ze bezorgde wetenschappers bij elkaar brengen om over oplossingen na te denken en te praten over de rol van de wetenschap in het klimaatdebat.
Klinkt toch best activistisch? ‘In zekere mate wel, maar toch ook weer niet’, reageert Van Wees. ‘Wij zeggen alleen: de wetenschap wijst uit dat we dit probleem hebben en er moeten snel oplossingen komen. Er is nog maar weinig tijd om de doelen uit het Parijs-akkoord te halen. Door deze urgentie te benadrukken hopen we op een groter draagvlak voor politieke maatregelen. Maar welke maatregelen er uiteindelijk genomen worden, daar gaan wij niet over.'
Het is voor de coalitie nog aftasten waar de taak van wetenschappers eindigt en het activisme begint. Van Wees: ‘We merken dat dit voor iedereen anders ligt. Sommige wetenschappers zijn bijvoorbeeld bereid tot burgerlijke ongehoorzaamheid, maar niet iedereen wil zo ver gaan. Binnen Scientists4FutureNL denken we hierover na en pleiten we voor een reflectie van onze maatschappelijke rol als wetenschapper.’
