We proberen van alles om het lerarentekort te bestrijden, schrijven de twee ministers van Onderwijs aan de Tweede Kamer. En sommige acties helpen ook wel een beetje, maar Arie Slob (ChristenUnie) en Ingrid van Engelshoven (D66) kunnen er niet omheen: het lerarentekort wordt de komende jaren nog erger.
Een van de oorzaken is dat de pabo’s sinds 2015 minder studenten trekken. Dat komt door de strengere instroomeisen die destijds zijn ingevoerd. Aankomende pabo-studenten moeten aantonen dat ze al iets weten van aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek.
Bijspijkeren
De eisen zijn ingesteld omdat er veel kritiek was op het kennisniveau van de afgestudeerden. De opleidingen zouden te veel tijd kwijt zijn met het bijspijkeren van kennis die de studenten eigenlijk bij binnenkomst al moesten hebben, was de gedachte.
De opleidingen zien wel dat de studenten dankzij de eisen beter presteren. Ze doorlopen iets makkelijker hun studie en komen vaker zonder kleerscheuren door het eerste studiejaar. Maar dat hogere studiesucces heft de daling van het aantal eerstejaars niet op.
Het HOP voorspelde in al 2017 een verlies van honderden onderwijzers. In werkelijkheid blijkt de impact nog groter. In twee jaar tijd zijn er per saldo 1.350 studenten minder aan het tweede jaar begonnen, heeft het Centraal Planbureau voor het ministerie becijferd.
De instroomeisen blijken vooral in het nadeel te werken van vrouwen, mbo’ers, studenten met een krappe beurs en jongeren met een migratieachtergrond. Wel gaan er weer iets meer vwo’ers naar de pabo.
Genuanceerd
Het ministerie wilde ook weten hoe studenten, docenten, decanen en andere betrokkenen intussen denken over de toelatingseisen bij de pabo. Genuanceerd, blijkt uit een rapport van onderzoeksbureau ResearchNed dat gisteren eveneens naar de Tweede Kamer is gestuurd.
De vooropleidingseisen (en bijbehorende toetsen) zijn in korte tijd ‘ingeburgerd’ en de uitvoering verloopt goed. Mbo’ers en decanen zijn wat kritischer over de eisen en vrezen voor de toegankelijkheid, anderen zijn neutraal of zelfs positief. Alleen is het nauwelijks mogelijk om jongeren te spreken die zich door de eisen lieten afschrikken.
De opleidingen zijn inderdaad iets minder tijd kwijt aan het bijspijkeren van de algemene kennis van hun studenten, zodat er iets meer ruimte is voor bijvoorbeeld didactiek. ‘Dit betreft echter overwegend (kleine) verschuivingen binnen het pabo-programma’, zegt ResearchNed.
Motivatie
Of de kwaliteit van de afgestudeerden hoger is, valt nog moeilijk te zeggen. Sommige scholen melden wel dat de stagiairs nu beter toegerust zijn en meer motivatie hebben, schrijft ResearchNed, maar andere scholen zien weinig verschil.
Het afschaffen van de eisen ligt niet in de lijn der verwachting. De ministers klampen zich vast aan de gestage groei van het aantal eerstejaars aan de pabo: 7 procent dit jaar. ‘Dat is goed nieuws’, schrijven ze. Er zijn vooral veel deeltijdstudenten bijgekomen.
Maar één conclusie is voor de ministers onvermijdelijk: ‘De instroom van alleen de pabo’s is niet groot genoeg om te kunnen voorzien in de vraag.’
