In een open petitiebrief aan de Europese Raad, het Europees Parlement en de Europese commissie onderstrepen de ‘vrienden van de ERC’ het grote belang van de raad voor fundamenteel onderzoek en voor innovatie. Als het aandeel gehonoreerde beursaanvragen – nu rond de 13 procent – nog verder daalt, dreigt er een braindrain en raakt Europa achterop.
Een van de ondertekenaars is de Nederlandse Nobelprijswinnaar Ben Feringa. Tijdens een online persconferentie noemde hij de ERC het kroonjuweel van Europa en de centrale pijler van het Europese onderzoeksprogramma. Het budget moet wat hem betreft omhoog, in het belang van de wetenschap en innovatie, en omdat de aanvragen van veel uitstekende jonge wetenschappers nu al niet kunnen worden gehonoreerd.
Minder meer
Of dat gaat lukken is de grote vraag. Van de ambitieuze plannen om het budget van het Europese onderzoeks- en innovatieprogramma (Horizon Europe) voor de komende zeven jaar te verhogen, kwam mede door de coronacrisis weinig terecht. Het Europees Parlement zette nog in op 120 miljard euro, maar de Europese Commissie wilde in mei niet verder gaan dan 94,4 miljard euro, inclusief 13,5 miljard uit een herstelfonds voor de coronacrisis.
Maar ook dat bedrag bleek niet haalbaar. Enkele lidstaten, waaronder Nederland, lagen dwars, zodat er nu maar 76 miljard euro beschikbaar is voor Horizon Europe, plus 5 miljard uit het herstelfonds.
De Nederlandse universiteiten reageerden boos, maar volgens het kabinet is er geen sprake van een korting. Zonder het Verenigd Koninkrijk, zou het budget voor de afgelopen zeven jaar 66 miljard euro zijn geweest.
Opkrikken
Tijdens de persconferentie opperde iemand dat het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Nederland tot nog toe het meest profiteren van ERC-beurzen. Hoe kunnen ook de minder succesvolle lidstaten gemotiveerd worden om het wetenschapsbudget te verhogen?
In elk geval niet door het geld dan maar gelijkelijk te verdelen, waarschuwde onder anderen Nobelprijswinnaar Feringa. De hoge kwaliteitseisen moeten overeind blijven. Wel zie je volgens hem dat dat beurswinnaars uit minder bedeelde lidstaten na hun onderzoek in het buitenland vaak weer terugkeren naar hun eigen land en dat ze het niveau daar opkrikken met hun opgedane ervaring en kennis. Op de lange termijn zal dat volgens hem tot een betere verdeling van beurzen leiden.
Naar verwachting vergadert het Europees Parlement eind deze maand over de budgetvoorstellen.
