Hoe is deze ‘windturbinekwestie’ ontstaan?
Van Hoof: ‘Het is begonnen bij een kort rapport dat ik schreef over twee literatuurstudies van het RIVM over gezondheidsschade door windturbines. Bij een aantal artikelen die het RIVM in haar studies aanhaalt is sprake van een ‘conflict of interest’ oftewel belangenverstrengeling. Ze hebben twaalf onderzoeken gebruikt die gefinancierd zijn door de industrie of waarbij is samengewerkt met de industrie en de rollen niet duidelijk zijn. Het RIVM maakt daar in het overzicht geen melding van; ze zijn er niet transparant over geweest. Het vakblad Binnenlands Bestuur schreef een artikel over mijn constateringen en zo is het uiteindelijk door andere media opgepikt.’
Tubantia schreef gistermiddag dat u onderdeel bent van de anti-windmolenlobby in Twente. Dan ontstaat er toch het beeld van de pot verwijt de ketel…
‘Ik kon het artikel in Tubantia eerlijk gezegd niet goed plaatsen. In Twente heeft iedereen te maken met de energietransitie. Ik dus ook. Tijdens een interview bij Radio1 over mijn rapport werd mij gevraagd of ik zelf windturbines in mijn achtertuin zou krijgen. Ik heb toen heel scherp gesteld dat dit niet het geval is. Het klopt ook: ik krijg geen windturbines in mijn achtertuin, maar dorpsgenoten in Borne wel. Ik had daar iets genuanceerder over kunnen zijn en ik ben daar in latere interviews die dag ook duidelijker in geweest. Ik ben geïnteresseerd in het energievraagstuk, ondertekende petities tegen windturbines, ben naar bijeenkomsten van belangengroepen geweest en schreef erover op mijn LinkedIn. Er zijn onafhankelijke onderzoekers die hele andere conclusies trekken over de gezondheidsrisico’s van windturbines. Deze wetenschappelijke kennis heb ik ingebracht tijdens bijeenkomsten en discussies. En dat heb ik gedaan vanuit mijn ervaring als onderzoeker, in een privé-setting.’
Had u deze privémening dan niet in uw eigen rapport over het RIVM moeten vermelden?
‘In het rapport geef ik inhoudelijke kritiek op het RIVM. Het gaat over de methodiek en de transparantie van het RIVM, en dat staat los van mijn eigen mening of van de mening van de RIVM onderzoekers. Een conflict of interest gaat daar niet over. Het gaat mij erom dat we kritisch blijven kijken naar de rol en invloed van de energielobby bij dergelijke onderzoeken. Ik doe zelf onderzoek naar alcohol. Daar krijg ik vaak te maken met conflicts of interest. Maar in de alcohol- en tabakswereld zijn strenge afspraken gemaakt over belangenverstrengeling tussen industrie en onderzoeksinstituten. Dat zijn gescheiden werelden. Natuurlijk is het een heel ander product dan alcohol of tabak, en hebben we vanwege de energietransitie te maken met een grote tijdsdruk, maar ook bij windturbines is het belangrijk om transparant te zijn over de invloed en reikwijdte van de industrie en de lobby. Daar moeten we een discussie over voeren in Nederland.’
Bij uw rapport staat een logo van de UT. Waarom publiceerde u niet op persoonlijke titel?
‘Toen ik promoveerde, kreeg ik te horen: gebruik je doctorstitel op een goede manier. De UT stimuleert deelname aan het maatschappelijke debat. Daarom staat de Universiteit Twente ook onder mijn rapport. Maar ik zou het wel vervelend vinden als het negatief uitpakt voor de universiteit, dat is niet mijn bedoeling. Het is duidelijk een gepolariseerd debat. Toch voelt de ophef een beetje als een storm in een glas water. Het was zeker niet mijn intentie om het RIVM te bashen. Vanuit mijn eigen achtergrond als alcoholonderzoeker wilde ik met dit rapport alleen tegen bestuurders zeggen: wees je bewust van lobby’s. Blijf bronnen kritisch bekijken, ook als het om een RIVM-rapport gaat. Daarom staat het artikel ook in het vakblad Binnenlands Bestuur. Wie weet leidt het uiteindelijk wel tot een goed onderzoeksprogramma naar windturbines, want dat ontbreekt nu nog in Nederland.’
Reactie RIVM
Op haar eigen website reageerde het RIVM op het artikel van Binnenlands Bestuur. Het RIVM schrijft zich niet te kunnen vinden in de conclusies van de Twentse onderzoeker. ‘Allereerst zijn bij de onderzoeken de standaard wetenschappelijke protocollen gevolgd. Het RIVM is het bovendien oneens met in het algemeen gewekte suggestie dat onderzoek dat is gefinancierd door de overheid of de markt ten principale onbetrouwbaar is. Het RIVM is het ook oneens met de gewekte suggestie dat dit onderzoek is beïnvloed door een windlobby. Uit de bekritiseerde artikelen blijkt dat er juist mogelijke effecten op de gezondheid zijn. De twee beoordelaars hebben een grote en internationaal erkende reputatie in dit vakgebied. Het RIVM concludeerde eerder dit jaar op basis van dit literatuuronderzoek dat er kennisvragen zijn over de gezondheidseffecten in Nederland.’
