Morgen praat de Tweede Kamer weer uitgebreid over de energietoeslag: wie moet hem krijgen, wie niet, en hoeveel mag het kosten? Vakbond FNV hekelt de lijn van het kabinet en hoopt dat een meerderheid ruimhartiger wil zijn.
Minister Carola Schouten van Armoedebeleid blijft volhouden dat studenten lang niet allemaal de energietoeslag van 1.300 euro hoeven te krijgen van hun gemeente, ook al won een student in Nijmegen een rechtszaak hierover van zijn gemeente. Schouten vroeg de landsadvocaat om advies: is haar standpunt houdbaar? Ja, is het antwoord. In hoger beroep zou de gemeente Nijmegen misschien wel gewonnen hebben.
Pijlsnel, zorgvuldig
De landsadvocaat weegt de belangen af. Enerzijds wil de overheid pijlsnel veel geld geven aan mensen die door de hoge energierekening in acute problemen komen (de minima), anderzijds wil ze liever geen publiek geld verspillen. In de balans tussen snelheid en zorgvuldigheid is het volgens de landsadvocaat verdedigbaar om bepaalde groepen uit te sluiten, als daar te veel mensen toe behoren die de toeslag helemaal niet nodig hebben.
En dat zou voor studenten gelden. De ‘woonsituatie’ van studenten is te divers, vindt het kabinet. Sommigen wonen op een klein kamertje met lage energiekosten. Moet je die ook 1.300 euro geven? Vergelijk dat eens met een arm gezin in een oud huis.
Maar studenten in nood, die wél tot de doelgroep behoren, moeten ook ergens terechtkunnen. Het kabinet heeft daarom 35 miljoen euro extra voor de ‘individuele bijzondere bijstand’ uitgetrokken.
FNV vindt het allemaal maar raar en wijst op het gelijkheidsbeginsel. Gelijke situaties vereisen gelijke behandeling. Dat je toevallig ‘student’ bent, verandert niets aan je lage inkomen.
Meer mensen
Sowieso moeten er veel meer mensen voor de energietoeslag in aanmerking komen, staat in een brief van de vakbond. Iedereen met een inkomen tot 150 procent van het sociaal minimum zou de toeslag moeten krijgen.
Ter illustratie, het sociaal minimum voor alleenstaanden vanaf 21 jaar is 1.266 euro bruto per maand. Anderhalf keer dat inkomen is dan 1.900 euro per maand. Bij studenten telt de maximale studielening mee.
Met een lening, eventueel een aanvullende beurs en het collegegeldkrediet komen studenten op 1.117 euro, plus hun inkomsten uit een bijbaan. Daar rekent de landsadvocaat ook mee. ‘Er wordt dus van studenten gevraagd om zich éérst in de schulden te steken voordat ze hulp kunnen krijgen’, vat FNV samen.
De studiefinanciering is niet toereikend, vindt de bond. ‘De studiebeurs is al te laag voor het levensonderhoud, en veel studenten hebben geen vermogende ouders om op terug te vallen.’
Herhaling
Het debat van morgen zal vermoedelijk een herhaling van zetten zijn. De oppositie hekelt steevast het standpunt van het kabinet rond de energietoeslag voor studenten, terwijl de regeringspartijen uiteindelijk hun minister steunen.
Het kabinet zal ook wijzen op de inkomenssteun voor studenten met een basisbeurs voor uitwonenden: vanaf september 2023 krijgen zij maandelijks een extra bedrag vanwege de hoge inflatie. Minister Dijkgraaf liet onlangs na een publieke toespraak merken dat hij daar eigenlijk meer waardering voor had verwacht. ‘Ik voel wel de emotie, maar het zijn ook wel de hoogopgeleide mensen die zeggen: compenseer ons voor dit of voor dat’, zei hij.
