'Een vorm van erkenning'

Jurriaan Huskens ontvangt de Vici-beurs voor zijn onderzoeksvoorstel Bewegende nanostructuren. Beweging is volgens de hoogleraar moleculaire nanofabricage een elementaire eigenschap van moleculen en nanodeeltjes. Hij wil die beweging van moleculen en nanostructuren op oppervlakken gaan sturen met behulp van zogenaamde gradiënten, eigenschappen van het oppervlak die geleidelijk veranderen. Hans Hilgenkamp schreef het onderzoeksvoorstel Grensoverschrijdende elektronische interacties over zogenaamde Mott-materialen. In deze materialen wil Hilgenkamp een elektronische wisselwerking aan grensvlakken onderzoeken. Hilgenkamp sleepte twee maanden geleden ook al drie miljoen euro binnen van de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie. Hiermee kan een consortium van een aantal groepen binnen en buiten de UT vier tot zes jaar onderzoek doen, eveneens naar grensvlakken tussen complexe materialen. Foto: Gijs van Ouwerkerk

Hoe goed kennen jullie elkaar?

Huskens: `Gewoon als collega's. Binnen Mesa+ heerst een leuke sfeer met een hoog ambitieniveau, dat is tekenend voor onze organisatie. We hebben elkaar pas leren kennen op de UT, en toevallig werden we in 2005 allebei persoonlijk hoogleraar.'

Hilgenkamp: `Interessant is wel dat je ziet dat het persoonlijk hoogleraarschap voor ons positief heeft uitgepakt. Het helpt zeker bij het toewerken naar een Vici-aanvraag.'

Huskens: `Of ik Hans heb gebeld toen mijn aanvraag was goedgekeurd? Nee hoor, maar we wisten wel van elkaar dat we hier mee bezig waren. En natuurlijk vinden we het hartstikke mooi voor elkaar dat het nu is gelukt.'

Jullie vallen herhaaldelijk in de prijzen. Is deze Vici met een geldbedrag van 1,25 miljoen euro, de mooiste?

Hilgenkamp: `Ja, maar niet eens zo zeer om het geld. Een Vici-toekenning is een erg competitief proces. Als je dat goed doorkomt, is dat een vorm van erkenning. Al geldt dat met name binnen Nederland. De rest van de wereld zegt zo'n toekenning minder. Daar krijg je prestige door goede onderzoeksresultaten en mooie publicaties.'

Huskens: `Een van de mooie dingen van de Vici is bovendien dat het voor rust in de tent zorgt. Je krijgt er een aantal promovendi mee en kunt je twee jaar op het onderzoek richten in plaats van dat je nieuwe voorstellen moet schrijven. Dat haalt druk van de ketel.'

Vorig jaar grepen jullie naast een Vici. Zagen jullie aankomen dat het dit jaar wel raak zou zijn?

Hilgenkamp: `Dat weet je echt pas als je hem binnen hebt. Vorig jaar was ik best of the rest. Dan kun je even twee maanden geen Vici meer zien. Maar daarna begin je vol goede moed opnieuw.'

Huskens: `Vorig jaar wist ik zeker dat ik hem zou krijgen en nu wist ik zeker dat ik hem niet zou binnenhalen. Beide keren had ik het mis. Vorig jaar waren al mijn beoordelingen `excellent', maar dat bleek bij zes van de negen voorstellen het geval. Nu had ik mindere beoordelingen, maar wederom was dat bij iedereen zo.'

Hoe groot is de inspanning om een Vici binnen te halen?

Huskens: `Al met al is het een proces van een jaar. Heel hectisch. Eerst heb je de vooraanmelding in maart en dan moet je voor september je full proposal indienen. Niet zo handig, vlak na de zomer.'

Hilgenkamp: `Ik heb inderdaad in de tent nog met mijn laptop op schoot gezeten.'

Huskens: `Vervolgens heb je contact met referenten en uiteindelijk heb je in oktober nog een interview met een commissie van deskundigen.'

Hilgenkamp: `Daar moet je je scherp op voorbereiden. Echt zenuwachtig was ik niet, maar wel een beetje gespannen. Alsof het je eerste voordracht is. Je oefent rollenspellen met jezelf en laat collega's uit je vakgroep de moeilijkste vragen stellen die ze kunnen verzinnen.'

Wat kunnen jullie met deze Vici doen?

Huskens: `Mijn ideale groepsgrootte is tien tot vijftien mensen. Met het geld kan ik vijf promovendi aanstellen. Zelf zal ik geen experimenten uitvoeren. Het onderzoek van een hoogleraar bestaat vooral uit het coachen van je mensen en het bijhouden van de literatuur. De tijd dat ik in het lab stond is voorbij, dat mis ik soms wel.'

Hilgenkamp: `Voor mij geldt juist dat ik van plan ben wel zelf wat experimenten te doen. Ik heb het idee dat het goed is feeling te houden met de nitty-gritty­, de kern van het onderzoek. Of ik er aan toekom moet blijken, maar het streven is er. Van het Vici-geld stel ik drie aio's en een postdoc aan. Daarnaast kunnen we nog drie à vier promovendi aanstellen omdat we eind november ook 3 miljoen euro aan FOM-subsidie hebben binnengesleept.'

Hoe leggen jullie eigenlijk aan je kinderen uit wat voor werk je doet?

Huskens (heeft een zoon van 5): `Met de dingen die hij kan begrijpen, probeer ik het een en ander uit te leggen. Bijvoorbeeld door met een vergrootglas te laten zien dat er hele kleine dingen bestaan. Ja, hij heeft wel interesse voor techniek. Maar ach, dat hebben alle kleuters op zijn leeftijd toch? Hij kan zich in ieder geval al wel goed concentreren.'

Hilgenkamp (heeft een dochter van 8 en twee zoons van 6 en 2): `Kijk, op mijn laptop heb ik een paar foto's staan die duidelijk maken hoe ik mijn kinderen de dingen uitleg. Hier zie je mijn zoon en dochter met een doos eieren in de hand. Als je er één ei uit haalt, creëer je ruimte waardoor de eieren kunnen bewegen. Zo werkt dat ook met de materialen waarmee ik werk, maar dan elektronisch. Ik probeer de verhalen altijd spannend te vertellen. En dat doe ik ook voor mijn studenten, of tijdens een presentatie.'

Is er wel tijd om zo'n drukke baan te combineren met een gezin?

Huskens: `Ik probeer altijd op tijd thuis te zijn. Als mijn zoon in bed ligt, ga ik nog weer even aan het werk.'

Hilgenkamp: `Dat doe ik ook, maar liever niet meer na tienen. Dan werk ik niet meer lekker.'

Huskens: `Dat geldt ook voor mij, we zijn gewoon geen nachtwerkers.'

En ontspannen?

Huskens: `Ik speel basklarinet. Muziek spelen is voor mij ontspannen.'

Hilgenkamp: `Ik heb niet echt een specifieke hobby ofzo, maar gewoon leuke dingen doen met het gezin is ook goed. Verder ontspan ik al als ik weet dat alles op het werk goed loopt.'

Jullie zullen ook wel veel reizen?

Huskens: `Inderdaad, dat is vrij veel. Gemiddeld gaat het bij mij om zo'n eenmaal per maand, maar ik selecteer wel streng. Ik zit nu al tot de zomer vol. Volgende week ga ik naar Grenoble, dan begin maart naar Spanje, dan nog een week China en twee conferenties in Engeland.'

Hilgenkamp: `Begin februari zit ik Italië, daarna Singapore, Japan en waarschijnlijk eind maart een paar dagen naar Amerika. Zoveel reizen zet andere afspraken, bijvoorbeeld met promovendi, wel onder druk. Maar verder vind ik het niet erg om te reizen, je hebt dan ook weer eens tijd voor andere zaken.'

Wat bewonderen jullie in elkaar?

Hilgenkamp: `Jurriaan is heel sterk in de combinatie van verschillende functies die hij heeft. En ondanks alle drukte, lijkt hij altijd rustig en de zaak goed onder controle te hebben. Dat maakt hem tot een zeer prettige collega.'

Huskens: `Wat aan Hans het meest opvalt, is dat hij enthousiast en gemakkelijk praat. Dat maakt hem ook tot een ideale docent voor studenten.'

Tot slot, nog een wens voor 2009?

Huskens: `Ik hoop dat we niet teveel met randverschijnselen bezig zijn, de focus moet op het onderzoek liggen.'

Hilgenkamp: `De UT en zeker ook de regio moeten blijven geloven in eigen kracht. We moeten af van het calimerogevoel, uitstralen dat we trots zijn op de dingen die we doen. De UT is echt een bijzondere plek. We moeten de rest van Nederland laten zien dat er een heleboel leuke dingen gebeuren in Twente.'