Een paar maanden geleden schreef ik in mijn column ‘Tentamens’ over hoe erg ik genoot van mijn laatste mondeling ooit. Zo erg, dat ik ‘m nog een keertje over ging doen bij de herkansing. Laat dat nu net het belangrijkste ding op mijn agenda zijn voor de komende weken. Het is ook hetgeen waar ik het meest tegen opzie. En dat komt vooral door één specifiek onderdeel: het Engels.
De taalstrategie van de universiteit is een van de dingen waar ik nog niet over heb geschreven. Natuurlijk valt er veel te zeggen voor het Engels. Het aanleren van termen en begrippen in het Engels maakt het lezen – en schrijven – van wetenschappelijke artikelen een stuk gemakkelijker. Daarnaast zorgt het voor het toegankelijker maken van de globale arbeidsmarkt.
Maar er zijn wel degelijk nadelige effecten. Het toevoegen van een extra stap in een toch al niet al te makkelijk denkproces, is in mijn ogen het grootste nadeel. Nadenken in je moedertaal gaat haast automatisch. Maar wanneer je er een extra complicatie aan toevoegt, zoals het Engels, wordt het een stuk lastiger. Zeker in het geval van een mondeling tentamen.
Mondelinge tentamens staan al bekend als een soort hogedrukketel omdat er geen tijd is om rustig na te denken over een vraag. Waar je bij een normaal schriftelijk tentamen naderhand nog even terug kan kijken naar een vraag waar je langer over na hebt kunnen denken, is dat bij een mondeling niet mogelijk. En lang twijfelen of een lange nadenktijd zal ook niet al te positief overkomen op een examinator.
Deze extra vertaalstap kan daarom catastrofaal zijn. Mijn eigen Engels is redelijk goed, al zeg ik het zelf, maar alsnog heb ik soms meer problemen met het vinden van de verwoording voor mijn antwoord dan voor het vinden van het antwoord zelf. En dat is nu precies iets wat niet de bedoeling is. Het examineren is gericht op vakspecifieke kennis, niet op de linguïstiek van de student.
Moeten we dan maar helemaal terug naar het Nederlands? Nee, dat gaat zeker niet gebeuren en ik denk ook niet dat het de oplossing is. Ook gaan er dan specifieke voordelen van het Engelstalig onderwijs verloren. Maar bij het afnemen en beoordelen van mondelinge tentamens dient de examinator wel rekening te houden met de vertaalslag. Iets wat ik zelf als teaching assistant ook probeerde.
Om eerlijk te zijn was ik erg blij dat mijn bachelor nog grotendeels in het Nederlands was. En als ik de mogelijkheid zou krijgen om een mondeling in het Nederlands te doen, dan zou ik die met beide handen aangrijpen.
