Recent MIT-onderzoek wijst uit dat coronavirus-druppels door hoesten of niezen in de lucht afstanden van wel acht meter kunnen afleggen. Hoofdonderzoeker Lydia Bourouiba stelt dat de maatregelen voor ‘social distancing’ daarom onvoldoende zijn. Ook UT-hoogleraar Detlef Lohse, een expert op het gebied van vloeistofdynamica, ziet de tekortkomingen van de huidige richtlijnen.
Wat is er precies onderzocht?
‘Lydia Bourouiba maakte in haar onderzoek opnames van mensen die hoesten of niezen. In deze hogesnelheidsopnames zie je hoe de kleine deeltjes zich als een spray verspreiden in de lucht. De beelden laten zien welke afstand de spray overbrugt en hoelang het duurt totdat de vloeibare deeltjes verdwijnen door evaporatie (verdamping, red.). Naast de grote afstand die ze overbruggen van wel zes tot acht meter, is te zien dat de druppels erg lang blijven hangen in de lucht, omdat ze elkaar als groep beschermen tegen evaporatie.’
Sneezing and Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) - Video courtesy of Lydia Bourouiba
Hoelang precies?
‘Dat hangt af van de omstandigheden, zoals de luchtvochtigheid of de windkracht. In de winter is de lucht vochtiger: dan blijven de druppels langer hangen. Daarom gaat de verspreiding van het coronavirus in de zomer, als de lucht droger is, vermoedelijk minder snel.’
Het RIVM zegt: anderhalve meter afstand. Hoe verhoudt zich dat tot het MIT-onderzoek?
‘Heb je de hogesnelheidsopnames gezien? Het zijn indrukwekkende beelden over de verspreiding van de spray. Eigenlijk zeggen de opnames genoeg. Er is geen absolute grens. De richtlijn van anderhalve meter is volledig willekeurig. Je zou net zo goed drie meter kunnen aanhouden. Mijn advies: hoe verder weg, hoe beter. Het is onzin om te denken dat je op anderhalve meter afstand veilig bent. Als de wind ongunstig staat, zou zelfs vijf meter afstand nog gevaarlijk kunnen zijn.’
In de supermarkt ontkom je niet aan kortere afstanden…
‘Dat klopt. Als je verkouden bent, moet je niet naar de supermarkt gaan. Volgens mij is dat de enige oplossing. Met hardlopen of wandelen kies ik bovendien altijd voor de wind in de rug. Dan waaien de besmettelijke druppels van andere wandelaars niet mijn kant op. Mijn vrouw denkt dat ik gek ben, maar ik ken de filmpjes van Lydia Bourouiba.’
Hoe zit het eigenlijk met mondkapjes? Het RIVM zegt: alleen voor medisch personeel.
‘Mondkapjes zonder extra filter houden het coronavirus niet tegen. Wat ze wel doen is anderen beschermen tegen jouw hoest. Daarom kunnen zulke mondkapjes wel degelijk effect sorteren. In Aziatische landen is het heel normaal. Het is een teken van vriendelijkheid. Ik vind het interessant om die cultuurverschillen te zien. In het Westen is de keuzevrijheid van het individu belangrijk, in China draait het om het collectief. Beide perspectieven zijn logisch vanuit de verschillende culturele achtergronden.’
Iets anders. Maakt u zich persoonlijk zorgen over het coronavirus?
‘Natuurlijk. De crisis gaat ons hele leven veranderen. Nog afgezien van de vele levens die het op dit moment kost, wat uiteraard het ergste is. Neem de wetenschap. Daar is de vrije uitwisselingen van gedachten essentieel. Een bezoek aan een conferentie is heel anders dan een skypegesprek. Ik denk dat het coronavirus nog lange tijd invloed zal hebben op de reizen die wij maken. Onze Summer School over vloeistofdynamica in augustus dit jaar is ook uitgesteld. Daarvoor was Lydia Bourouiba trouwens al in november vorig jaar uitgenodigd. Ze zou als keynote speaker over haar onderzoek komen praten, dat zich concentreert op de verspreiding van infectieziektes in druppels. Door de coronacrisis moeten we de Summer School verplaatsen naar volgend jaar.’
