Er barstte afgelopen week een storm (in een glas water) van kritiek los op de rubriek ‘The Lister’, van U-Today’s studentredacteur Bas Leijser. In deze rubriek nam hij de open dagen van de UT op de hak, door de wervingsslogans van de bacheloropleidingen van de marketingdoeleinden te ontdoen en ze om te zetten naar een ‘eerlijke omschrijving’.
Leijser schreef zijn satirische rubriek niet voor de bühne. Op Facebook lieten een aantal studenten weten dat ze niet gediend waren van het bericht. ‘Het laat geen goede indruk achter bij potentiële studenten’ en ‘dit is geen satire, maar beledigingen rondsmijten’, bijvoorbeeld. Daarna ontstond er een e-mail-discussie tussen een student en de redactie. Die schreef dat in het geval van satire, het noodzakelijk is dat het niet aanstootgevend wordt.
In deze opmerkingen openbaart zich een conservatieve opvatting, die ruikt naar de spruitjeslucht van de jaren ’50 van de vorige eeuw. Dat was de hoogtij van de verzuiling, toen echte taboes nog bestonden. Een decennium later werden die taboes goeddeels geslecht. Exemplarisch daarvoor is het roemruchte ‘Ezelproces’ (1966). Gerard Reve moest zich voor de rechtbank verantwoorden vanwege een passage in zijn boek Nader tot U, waarin de schrijver gemeenschap heeft met God, in de gedaante van een ezel. Reve werd vrijgesproken van de aantijgingen en ontving niet veel later de hoogste literaire onderscheiding, de P.C. Hooft-prijs.
De conservatieve tijdsgeest onder een deel van de studenten is niet voorbehouden aan Nederland. Komiek John Cleese, bekend van Monthy Python, noemde universiteitscampussen ‘humorloos’ en treedt er niet meer op. Studenten schieten volgens hem meteen in een defensieve reflex, waar een glimlach op z’n plaats is. Ook collega’s als Chris Rock en Jerry Seinfeld laten de campus links liggen. Seinfeld: ‘I don’t play colleges. They are so politically correct’. Studenten hebben volgens hem de mond vol van racisme, seksisme en vooroordelen. Maar weten niet waar ze het over hebben.
Op de UT zien we deze defensieve reflex en politiek correcte houding ook de kop op steken. In het artikel van Leijser worden nooit mensen persoonlijk aangevallen of beledigd. Hij hanteert de stijl satire door de UT-bachelors spottend neer te zetten. De genoemde commentaren op het artikel hekelen deze insteek, maar zijn tegelijk een compliment voor de schrijver. Want blijkbaar voelen studenten zich aangesproken door de oneliners. En als we één kernmerk van humor kunnen benoemen, dan is het wel dat het een geslaagde vergroting of verdraaiing van de werkelijkheid is.
De voltallige redactie van U-Today is trots op onze studentredacteur Bas Leijser en we kijken uit naar een volgende ‘The Lister’. Die zal – zo verwachten we – ons even uit de realiteit van alledag halen en een glimlach op het gezicht toveren.
