De overheid doet eindelijk boter bij de vis: de bèta-opleidingen krijgen er een smak geld bij. Dat is althans het advies van de commissie Van Rijn. Het is een grote overwinning voor de technische universiteiten, die in 4TU-verband hard lobbyden voor extra financiering. Toch bleef de vlag opgevouwen in Eindhoven, Delft, Wageningen en Enschede. Het advies Van Rijn is namelijk de uitkomst van een veldslag zonder winnaars - een pyrrusoverwinning. Het zou de TU’s pas echt sieren als ze volmondig afstand namen van deze uitkomst.
Want de brede en jonge universiteiten staan op de achterste poten. Onder andere Leiden, Groningen, Rotterdam en Maastricht worden onevenredig hard getroffen. Van Rijn wil namelijk als een Robin Hood geld weghalen bij de rijken en verdelen onder de armen. Maar in dit speelveld zijn er geen rijken en de werkdruk is op álle universiteiten gigantisch. De verschuiving van overheidsgeld is op één argument gestoeld: de arbeidsmarkt heeft dringend technici nodig.
De positieve reacties op het advies zijn schaars en komen vanuit bestuurders uit de technische sector. Ineke Dezentjé, voorzitter van FME (de ondernemersorganisatie voor technologische industrie) roept op om de adviezen zo snel mogelijk door te voeren. Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland, twitterde ‘enorm blij’ te zijn met het advies. En dichter bij huis tikte Anne-Wil Lucas, kwartiermaker Kennispark Twente, de tweet: ‘Bekostiging universiteiten al jaren aan herziening toe. Hoogtijd dat er keuze voor bèta wordt gemaakt. Nu hopen dat ministerie van OCW advies van commissie Van Rijn opvolgt!’
Dat enthousiasme willen de bestuurders van de technische universiteiten niet uitstralen. De UT ‘waardeert’ het advies, laat ze bij monde van haar woordvoerder onderkoeld weten. En ze haast zich te zeggen dat Enschede vindt dat er meer geld moet komen voor het héle hoger onderwijs. De 4TU, die in haar lobby voor meer geld de pers goed wist te vinden, houdt zich ook stil. Dit is niet een overwinning om te vieren, want het slagveld is te groot.
Daar hebben ze groot gelijk in. Het rapport is een neoliberaal product, dat puur op economische motieven kiest voor de techniek. Het advies is een splijtzwam voor de Nederlandse universiteiten. De commissie probeerde dat nog wat te verzachten, door aandacht te vragen voor de hoge werkdruk door de race om meer studenten. Maar de impliciete veronderstelling dat een samenleving alleen maar technici nodig heeft om te floreren, is een miskleun en een belediging aan het adres van alfa’s en gamma’s, die op de campus een plek hebben in de Cubicus.
Van Rijn had er goed aan gedaan om voor deze klus te bedanken, want de opdracht was om binnen het bestaande ‘macrobudget’ te blijven, oftewel: over de hele linie geen cent erbij. De technische universiteiten vieren deze pyrrusoverwinning terecht niet. En hopelijk komt de reactie die het meest past als het stof is neergedaald. Dat is om deze aanbevelingen verre van zich te werpen en te zeggen: geld dat een ander toebehoort hoeven we niet.
