De coronacrisis brengt ontegenzeggelijk het beste in mensen naar boven. Medewerkers verzetten hemel en aarde om online onderwijs zo goed mogelijk vorm te geven, de ondersteuning draait volop om dat mogelijk te maken. Maar soms wakkert de crisis ook slechte eigenschappen aan. Zo’n 280 Technical Computer Science-studenten dreigen de dupe te worden van examenfraude. Een groep studenten werkten tegen de regels samen, en daarmee dreigt het examen voor iedereen ongeldig te worden.
Modulecoördinator Pieter-Tjerk de Boer koos voor een milde straf. Als de fraudeurs zich melden, dan zal hij de studenten niet naar de examencommissie sturen. Die kan flinke sancties opleggen voor valsspelen tijdens examens. Dat hoeft niet, een mea culpa volstaat. Bijkomend voordeel is dat het examen met de gefilterde resultaten alsnog geldig verklaard kan worden. Dat is wel zo prettig voor de eerlijke studenten.
Dit fraudegeval laat eens te meer zien dat we in een vreemde tijd zitten, die om ongewone maatregelen vraagt. De UT wil van vertrouwen uitgaan en stelde een richtlijn op voor het op afstand tentamineren. Het is wrang dat studenten misbruik probeerden te maken van de situatie. Op welke schaal dat gebeurt, is onduidelijk. Wellicht is dit ene examen het topje van de ijsberg en glippen ander fraudeurs door het net.
Want dit geval op de online campus staat natuurlijk niet op zich. In Groningen ging het mis bij psychologiestudenten. Ook daar was de opleiding opvallend mild voor de fraudeurs: zij konden zich vrijwillig melden en werden daarmee gelijk behandeld met de andere studenten. De voorzitter van de examencommissie zei tegen de universiteitskrant dat ze rekening hield met de bijzondere omstandigheden voor de studenten.
De UT experimenteert intussen met omstreden surveillancesoftware, die toetsenpatronen registreert en de webcam gebruikt. Dat zou een oplossing kunnen zijn, maar net zo goed kan het medicijn in dit geval schadelijker zijn dan de kwaal. Privacy is een groot goed, dat ook in crisistijd hoog in het vaandel moet staan. De UT is zich hiervan bewust. ‘Het uitgangspunt is en blijft vertrouwen’, zegt LISA-directeur Jan-Laurens Lasonder. ‘Alle Nederlandse universiteiten testen de software, maar de uitkomst kan zijn dat de oplossing niet geschikt is.’
Afkijken, spiekbriefjes en stiekem overleg – het is van alle tijden en alle generaties. En dat is elkaar vertrouwen geven ook. Hoe meer je zoekt naar onregelmatigheden, hoe meer je er zult vinden. Dat opleidingen en examencommissies deze dagen mild zijn in hun sancties tegen overtreders, is verstandig en billijk. Want dit is een bijzondere tijd, waarin normen en waarden beproefd worden. Het laatste wat we willen is een online politie-campus. Maar nu de coronaregels langzaam versoepeld worden, is meer discipline nodig om het virus tegen te gaan. Die discipline eisen we van verschillende generaties en alle UT’ers. Dus óók van de studenten.
