De Tweede Kamer ziet flexstuderen in het hoger onderwijs wel zitten. Studenten kunnen per studiepunt betalen en zo langer over hun studie doen. Fijn voor wie naast de studie wil ondernemen, mantelzorg verlenen, een studiebeperking heeft of aan topsport doet. Maar het is een onzalig plan en een uitholling van het hoger onderwijs. En, belangrijker, de grote groep kwetsbare studenten wordt de dupe.
Het Twents Onderwijsmodel (TOM), dat zijn voors en tegens heeft, beoogde één centraal punt: studenten beter door hun studie loodsen. Door kleinschalig onderwijs wordt de student bij de hand genomen en komen ze niet te zwemmen in hun studie. Met de mogelijkheid tot flexstuderen staat de poort wagenwijd open tot uitstel en afstel. Zoals voor de invoering van TOM, zijn het niet de excellente studenten die tussen de wielen komen. Het zijn de gemiddelde studenten, die af- en wegzakken.
De Nederlandse rectoren schreven deze week een gezamenlijke brief in ScienceGuide, over de gevolgen van de coronacrisis voor het welzijn van studenten. ‘We realiseren ons nog sterker dan voorheen hoe belangrijk menselijke interactie is bij het opdoen, ontwikkelen en delen van kennis: studeren doe je samen.’
Dat is een waarheid als een koe, en daar zou de Tweede Kamer zich rekenschap van moeten geven. Natuurlijk kunnen hoger onderwijsinstellingen brokjes van hun curricula aanbieden aan de samenleving. Maar dan spreek je van life long learning, mensen die naar de universiteit komen om specifieke kennis en vaardigheden op te doen. Een curriculum daarentegen heeft opbouw en ritme. Zodat de student na de meesterproef basisvaardigheden heeft, waarmee ‘ie de wijde wereld in kan.
Dit is bij uitstek het geval bij de technische universiteiten. Het bedrijfsleven rammelt aan de poort om studenten binnen te halen. Alleen een universitaire bètabachelor is al genoeg. Met flexstuderen wordt het alleen maar interessanter voor studenten om de brui aan de studie te geven en te kiezen voor een salaris. Dat devalueert de universiteit, want ze laat toe dat half-opgeleide studenten de academie verlaten. Op de langere termijn is dat schadelijk voor het aanzien en de rol van de universiteit in de samenleving.
De universiteit is van oudsher cumulatief opgebouwd. Eerst leren studenten de basis, dan de specialisatie, afgerond met een meesterproef. Het is een gotspe om dat af te breken, de gevolgen zijn enorm. Want stel je eens een leger voor, waarvan de soldaat koos om wel te leren schieten, maar het marcheren achterwege liet. Daarmee win je de strijd niet.
