De kritiek onder studenten op tentamens lijkt evenredig toe te nemen met de ernst van de pandemie. En dat is heel goed te begrijpen, als je stilstaat bij de absurditeit van sommige situaties. Neem bijvoorbeeld een recent tentamen in de Therm, met zo’n 150 studenten die nota bene in de online Remindo-omgeving hun proeve van bekwaamheid afleggen. Het zijn 150 reisbewegingen van 150 mensen die 150 digitale tentamens afnemen in één fysieke ruimte.
Het Instagram-account corona.ut inventariseert sinds afgelopen weekend de zorgen van de studenten, ‘om het publiek bewust te maken van het onverklaarbare gedrag van de Universiteit Twente’. Eén student liet weten op de voorkant van zijn tentamen te hebben gekalkt zich onveilig te voelen. Een ander gaf aan de universiteit talloze malen te hebben gemaild en kreeg óf geen respons of een algemeen antwoord dat de UT maatregelen heeft genomen om haar studenten adequaat te beschermen. Nóg een student zegt uit Servië te moeten komen voor een fysiek tentamen en noemt het gek dat de kwaliteit van online onderwijs niet is te vergelijken met fysiek onderwijs, maar dat die hoge standaard wél gehandhaafd blijft bij de (fysieke) tentamens.
U-Today nodigde de initiatiefnemers achter de pagina uit voor een interview, maar – helaas – wilden de studenten koste wat kost anoniem blijven. Ze zijn bang om zich met naam en toenaam uit te spreken en noemen zelfs de avondklokrellen als argument om te zwijgen. En de angst regeert op meerdere niveaus. Studenten kiezen met angst tussen hun gezondheid en hun studievoortgang. En de UT kiest met knikkende knieën tussen heilige eindtermen en strenge surveillance tegenover het welzijn van staf en studenten.
Net als de argumentatie van studenten, houdt de uitleg en argumentatie van de rector goed stand. Voor iedere voor is er wel een tegen te bedenken. Maar wat logischerwijs volgt is een weinig zaligmakende compromis en vervolgens scheefgroei binnen de universiteit. Zo komt het door de afspraken binnen faculteiten en opleidingen voor dat docenten die als verdrietige voorlopers hun tentamens willen omgooien worden teruggefloten. En zo zijn er ook docenten die krampachtig vasthouden aan het bekende, terwijl ze de ruimte krijgen om een alternatief te bedenken. Ongetwijfeld zal de torenhoge werkdruk meespelen.
Zo houden we onszelf in een wurggreep. De UT houdt zichzelf aan haar eigen te strenge spelregels, een resultaat van de druk van buitenaf én bovenaf. De NVAO en het ministerie kijken over de schouder mee. De UT wil geen corona-diploma’s afleveren, want er zijn disruptieve kapers op de kust: private partijen, welwillende leerplatforms en techreuzen die dit digitale speelveld vóór corona al jarenlang domineerden. Het internet is de universiteit van ons allemaal. Het enige streepje dat de publieke instellingen dan nog voor hebben richting de arbeidsmarkt is de kwaliteitsstempel van een diploma.
Tegenover grote uitdagingen moet je klein beginnen. Natuurlijk ga je geen boompjes planten als je een bosbrand blust, maar begin eens met vertrouwen in plaats van angst. Een frauderende student komt zichzelf snel genoeg tegen en weet zelf de waarde (of het gebrek eraan) van zijn of haar diploma. En neem als universiteit even weer die rust. Niet met de magnitude van vorig jaar, toen álles halsoverkop online moest. Maar even stilstaan, bezinnen en samen nadenken over hoe we weer uit deze onmogelijke tentamenspagaat komen kan geen kwaad. Het is niet alsof de pandemie morgen weg is.
