Spinozapremie voor Albert van den Berg

Albert van den Berg (51) verdient de premie volgens de jury vanwege zijn doorbraken in het begrip en de manipulatie van vloeistoffen in kanalen met een micro- en nanometerschaal, en het toepassen van deze kennis in onder andere nieuwe apparatuur voor de gezondheidszorg. Het juryrapport roemde MESA+-onderzoeker Van den Berg, die aan de UT technische natuurkunde studeerde en er later ook promoveerde, als een `gedreven, inspirerende en visionaire onderzoeksleider'.

De Twentse hoogleraar `uit eigen kweek' kan gerust worden beschouwd als de pionier van de lab-on-a-chip, een minilaboratorium dat in zijn geheel op een chip past. `Toen ik begon, moest ik zelf nog uitvinden wat dat eigenlijk inhield', aldus Van den Berg dinsdag. `Ik heb vijf jaar lang gestruggled om subsidies binnen te krijgen, maar niemand wist wat lab-on-a-chip was. Ik ben de UT dankbaar dat zij al die tijd vertrouwen in mij heeft gehouden.'

Van den Berg ontwikkelde de afgelopen jaren een chip waarmee een fractie van een druppel bloed al genoeg is om een diagnose te stellen, bijvoorbeeld over het gehalte van lithium in het bloed van manisch-depressieve patiënten. Op dit moment werkt hij aan een nanopil die in de darm de aanwezigheid van kankerspecifiek DNA detecteert. Voor dit project kreeg de hoogleraar vorig jaar een omvangrijke en belangrijke Europese subsidie toegekend. In 2002 werd Van den Berg bovendien Simon Stevin Meester, de grootste wetenschappelijke onderscheiding voor technisch onderzoek.

In zijn dankwoord noemde Van den Berg de Spinozapremie `de absolute hoofdprijs' en `een belangrijke erkenning voor het veld van de nanotechnologie'. Ook rector magnificus Ed Brinksma en diens voorganger Henk Zijm glommen dinsdag van trots. Zijm droeg in zijn periode als rector van de UT Van den Berg voor bij NWO; Brinksma heeft, zo zegt hij,`de eer te mogen strijken met Zijms inspanningen'. `Dit levert de UT veel publiciteit op en het illustreert dat we op het hoogste niveau fundamentele wetenschap weten te verbinden met technische toepassingen', aldus de huidige rector.

Ook de Leidse neuroloog Michel Ferrari en aquatisch ecoloog Marten Scheffer van de Wageningen Universiteit krijgen dit jaar een Spinozapremie voor hun baanbrekende onderzoek naar respectievelijke migrainegenen en -medicijnen, en kritische omslagen in complexe(eco-)systemen. Minister Plasterk overhandigt de drie winnaars op 25 november het geldbedrag en een Spinozabeeldje. Eerder wonnen de UT-hoogleraren Ad Lagendijk (2002), Detlef Lohse (2005) en Carl Figdor (2006) de Spinozapremie die sinds 1995 jaarlijks wordt uitgereikt.