Jansen is ook bijzonder hoogleraar Afrikaans en Nederlands aan de Universiteit Stellenbosch in Zuid-Afrika. Daar noemen ze de smartlap `tranentrekker'.
Van Dale omschrijft de smartlap als een droevig levenslied met vals sentiment. Het woord is afgeleid van de Duitse Schmachtlap. `Dat is een doek dat in de kerk tijdens de Vastentijd werd opgehangen om mensen naar `iets anders' te doen smachten.'
André Hazes is één van de zangers die het levenslied sinds de jaren zeventig in aanzien heeft doen stijgen. `Zijn nummers worden vaak als erg simpel getypeerd, maar dat is niet helemaal terecht. In De Vlieger, een nummer dat al uit de jaren dertig stamt, zingt hij niet meer over een derde persoon maar over `mijn zoon'. Heel slim, want zo wek je veel meer medelijden op.'
De Zuid-Afrikaanse smartlappen zijn veel harder van toon dan hun Nederlandse tegenhangers. `De Grafsteensangers zijn daar redelijk populair en zingen over de actuele problemen in het land, zoals mijnrampen, armoede, het verlies van kinderen en het verlangen naar de boerderij.' In Nederland zijn onderwerpen als echtscheidingen, `Pappie loop toch niet zo snel', verkeersongelukken of `Manuela' juist populair.
Jansen heeft de populariteit van de smartlap de laatste veertig jaar razendsnel zien toenemen in Nederland. `Ik denk dat dat vooral komt doordat de culturele elite niet langer afstand neemt van de voorkeuren van een groot deel van de bevolking. Vroeger namen radiostations nog stelling tegen simpele muziek als de smartlap, maar tegenwoordig gaan ze mee met de smaak van het volk.'
