.aut LT
'Natuurlijk was de beslissing naar Europa te gaan niet gemakkelijk. Maar ik was moe van de verkeersopstoppingen en vervuiling in Mexico Stad, waar ik mijn doctoraal elektrotechniek heb gedaan. Soms worden de kinderen thuis gehouden van school, omdat de lucht zo vervuild is dat het gevaarlijk is buiten in te ademen. Ik wilde best naar het groene land. Bovendien wist ik dat de UT een goede universiteit was. Mijn begeleiders, zoals mijn promotor professor Hubert Kwakernaak, behoren tot de top van de wereld in hun vakgebied.'
Hutspot
Hernández Sánchez, beter bekend als Pancho ('Francisco's worden in mijn land Pancho genoemd'), heeft zich de afgelopen jaren binnen de faculteit Toegepaste Wiskunde bezig gehouden met de regulering en controle van chemische reactoren aan de hand van wiskundige modellen. Zijn doel is professor te worden en 'over te dragen wat ik heb geleerd'. Terug in Mexico wacht een aanstelling aan de Universiteit van Ensenada in het noorden van Mexico. 'Ik wil niet terug naar Mexico Stad nu ik weet hoe het is in een rustige regio te wonen. Mexico Stad is een stad van uitersten, van prachtige huizen tot extreme armoede. En heel onveilig vanwege de criminaliteit.'
Hernández Sánchez landde in 1992 op een koud en winderig Schiphol. Het was de eerste keer dat hij buiten Mexico was. Dankzij een Nederlandse stagiair aan de Universiteit van Mexico Stad wist hij hoe hij Enschede moest uitspreken, maar verder reikte zijn kennis van het Nederlands niet. 'Ik stapte in de trein en zag de stations aan me voorbij vliegen. Een beetje ongerust heb ik maar contact gezocht met een ouder echtpaar. Ze bleken Engels te spreken. Fantastisch. Ze gingen niet helemaal tot Enschede, maar hebben de conducteur gevraagd voor mij te zorgen.'
Na een nacht in Logica vertrok hij naar een studentenflat op de campus. Later verhuisde hij naar Enschede. Nu woont hij in een 'zeer gezellig' studentenhuis in Hengelo en dat bevalt goed, ondanks het feit dat hij in Mexico een eigen flat tot zijn beschikking had. 'Ik heb hier geleerd om te koken, Mexicaans nota bene. Thuis kookte ik alleen soep en kocht de rest kant en klaar. Hier moet ik voor mijn huisgenoten Mexicaans koken, want zij koken voor mij typisch Nederlandse gerechten.' Hutspot, boerenkool, stamppot andijvie, het stond de afgelopen vier jaar allemaal op het menu. 'Ik heb alles gegeten, maar alleen de erwtensoep zal ik thuis nog wel eens nuttigen.' Nederlands spreekt hij inmiddels ook. Niet vloeiend, maar goed genoeg om bijde bakker een brood te bestellen en 'ze begrijpen me nog ook'.
Passie
Typisch voor Mexicanen noemt Hernández Sánchez een zeer luide uitbundige lach. 'Mexicanen kunnen niet zachtjes lachen.' Zijn gelijk wordt tijdens het interview bevestigd. Een vakgroepgenoot komt tijdens het interview uit de mensa naar het café beneden om te melden dat hij hem boven kan horen.
Zeer kenmerkende eigenschappen voor Nederlanders zijn hun punctualiteit en directheid. 'Alles werkt en loopt hier op tijd. Bussen rijden via een tabel en ze komen ook echt. Verder zijn Nederlanders zeer open en nieuwsgierig. Ik zou ze niet brutaal willen noemen. Het is af en toe niet wat jullie zeggen, maar hoe jullie het zeggen. Jullie realiseren je niet dat jullie manieren niet altijd zo goed zijn.'
Nederlanders zijn volgens Hernández Sánchez beheersd. 'Zelfs in discussies schreeuwen jullie niet.' Dat is niet eens zo zeer een kwestie van gebrek aan passie, maar meer te wijten aan 'street control'. 'Nederlanders hebben vaak problemen hun emoties te tonen. Als Mexicaan ben ik er trots op dat ik dat wel kan.' Het eerste contact met Nederlanders is gemakkelijk. Vrienden worden een stuk moeilijker. 'Jullie verwarren de Mexicaanse gastvrijheid vaak met vriendschap. Dat wij zeer open zijn, emoties tonen en voor je koken, betekent niet dat we een vriend van je zijn.'
Ervaringen
Vrienden heeft hij desalniettemin zeker gemaakt. 'In Mexico studeerde ik voornamelijk en had ik weinig vrienden. Ik was eigenlijk een beetje een uitzondering. Voor Mexicaanse begrippen was ik niet uitbundig genoeg. Hier in Nederland was mijn Latijnse achtergrond een voordeel en ben ik opengebroken. Nu heb ik het zelfvertrouwen ook in Mexico uitbundig te zijn.'
Als hij de kans had gehad in Nederland zijn wetenschappelijke carrière voort te zetten, was hij gebleven. 'Ik ben aan het land gewend geraakt. Het leven hier wordt steeds gemakkelijker. In het begin was alles wat ik deed puur toeval. Nu spreek ik de taal en kan ik keuzes maken. Voor de mensen waar ik nu mee omga, heb ik gekozen.'
Natuurlijk zal hij het gevoel missen een uitzondering te zijn, speciaal te zijn, omdat hij een buitenlander in den vreemde was. Anderzijds verlangde hij er af te toe ook wel naar 'een van de velen te zijn'. Bovendien maakt zijn studie in het buitenland hem ook in Mexico tot een uitzondering.
'Niet veel mensen krijgen de kans elders te studeren. Voor Nederlanders is het heel gewoon overal naar toe te reizen. Voor ons niet. Een van de redenen dat ik terug wil is dat ik mijn ervaringen op technologisch gebied met mijn landgenoten wil delen. Het universitaire klimaat in Nederland verschilt in grote mate van dat van Mexico. Niet wat betreft het niveau, maar op het gebied van informatievoorziening. Jullie hebben de beschikking over een oneindige stroom informatie en staan in contact met andere Nederlandse universiteiten. Vanwege de grote afstanden opereren de instellingen in Mexico veel individualistischer.'
Afval
Voor het dagelijks leven heeft Hernández Sánchez een aantal ideeën opgedaan die hij in Mexico wil toepassen. Bijvoorbeeld over het gescheiden inzamelen van afval en hergebruik. Daarnaast vond hij de organisatie van de studentenverenigingen in Twente uitzonderlijk. 'Studenten worden hier gestimuleerd ook activiteiten buiten hun studie te ondernemen. In Mexico zijn studenten passiever. Het zijn meer consumenten. Studenten leren hier dat er meer is inhet leven dan studeren. Ze verbreden hun horizon.'
Tijdens zijn vierjarig verblijf in Nederland heeft Hernández Sánchez geen heimwee gehad. Hij ging minstens een keer per jaar naar huis om zijn familie te zien. 'Ik heb niet veel gemist in Nederland. Ik kan niet zeggen dat ik Nederlander ben geworden, maar ik heb hier een prima leven opgebouwd. Ik heb in Nederland vrijheid en veiligheid ontdekt. Ik kon hier alles doen wat ik wilde, van een sport beoefenen tot 's avonds een wandelingetje maken zonder bang te zijn overvallen te worden. Jullie Nederlanders hoeven niet te vechten voor je rechten. Jullie zijn gelijk en iedereen heeft recht op geluk.'
Francisco Hernández Sánchez
