Harvard Yard. Negen uur `s morgens. Spitsuur. Vanuit de freshman dormitories, die dit parkachtige en oudste deel van de campus omringen, zwermen honderden eerstejaars uit over de paden. Ouderejaars komen aangesneld vanuit de zuidelijker gelegen Houses, een twaalftal statige panden in hartje Cambridge. Een modieus statement maken, is er in deze intellectuele omgeving kennelijk niet bij; in Harvard-sweater, op slippers en met de onafscheidelijke kartonnen beker koffie in de hand zijn de studenten op weg naar college in bijvoorbeeld het Science Center, dat aan Harvard Yard grenst. Haast hebben ze allemaal. Alleen de toeristen, die dagelijks in groten getale over de Old Yard struinen, genieten van de prachtige oranjerode kleuren van de Indian Summer. Ze vergapen zich aan vele eekhoorntjes, die bedrijvig hun jaarlijkse voorraad nootjes aanleggen. Ook het imposante standbeeld van John Harvard, de grondlegger van de universiteit, is een felbegeerd foto-object.
De Zweedse eerstejaars Ingrid Akerlynd zit rustig op een trapje naar al die bedrijvigheid te kijken. `Ik ben een beetje zenuwachtig', vertelt ze. `Want ik heb zo mijn eerste tentamen organic chemistry. Ik zie er best tegenop. Ouderejaars zeggen dat de eerste vijf weken niet zo moeilijk zijn, maar ik vind het nu al behoorlijk pittig.' Ingrid komt uit Stockholm, maar woonde met haar ouders lange tijd in Seattle. `Daarom wilde ik graag aan een Amerikaanse universiteit studeren. Het was niet gemakkelijk om hier toegelaten te worden. Ik moest een essay schrijven over mijn motivatie, verschillende testen afleggen en ik had een interview met een speciaal comité. Dat ik hier nu echt ben, verbaast me nog steeds!'
Slechts elf procent van de studenten die zich aanmelden wordt toegelaten tot Harvard. Je moet dus van goede huize komen, vooral figuurlijk en kunnen bogen op de allerhoogste eindcijfers op de middelbare school. Maar superslim is niet voldoende. Je moet ook uitblinken in iets anders, sport bijvoorbeeld of muziek. Persoonlijke eigenschappen, zoals leiderschapskwaliteiten, spelen ook een belangrijke rol. This is serious business. Niet voor niets liggen de Amerikaanse boekhandels vol met vuistdikke werken over hoe je terecht kunt komen op de instelling van je keuze. Hoe schrijf je een goed essay? Wat zijn do's en dont's in interviews? Tips en tricks dus. Zo adviseert het boek Untangling the Ivy League aankomende studenten om dagelijks het internationale nieuws te volgen, veel te reizen en zomervakanties te vullen met summerclasses en communitywork. Alles om maar te laten zien dat je je horizon verbreedt.
Welgestelde ouders zijn verrassend genoeg minder van belang. Althans, dat vertellen de studenten Jordan Jones en Daniel Schofield-Bodt. Zij organiseren `onofficiële tours' over de campus (ondernemende studenten vind je overal) en maken korte metten met het vooroordeel dat je van rijke komaf moet zijn om op Harvard te kunnen studeren. `Tegenwoordig is tweederde van de studenten afkomstig van openbare scholen', onthullen ze. `Harvard heeft een vrij vooruitstrevend beurzenstelsel; wanneer je ouders minder dan 60.000 dollar per jaar verdienen kom je daarvoor in aanmerking. Dat kan Harvard zich natuurlijk ook veroorloven.' Niet zo gek, met een slordige 25 miljard in kas. Een vermogen dat vooral gespekt wordt door gulle alumni, die ook hun hand niet omdraaien voor de financiering van een verbouwinkje hier en daar. Of een heel nieuw pandje. Als dan maar wel hun naam op de gevel komt. Er is, zoals te verwachten was, ook hier een aantoonbaar verband tussen het maatschappelijk succes van de Harvard-afgestudeerde en zijn of haar financiele bijdrage aan de universiteit. Een dankbetuiging dus. En eigenbelang. Want hoe beter het met de universiteit gaat, hoe meer dat succes afstraalt op de persoon in kwestie.
De tourguides dragen T-shirts met het opschrift Hahvahd, waarmee ze de draak steken met het accent van de plaatselijke bevolking. De heren vertellen tijdens de tour allerlei inside information over de geschiedenis van de gebouwen en Harvard-alumni. En over roommates, een normaal verschijnsel op een beetje campus. We zien waar welke bekende Amerikaan waar sliep en met wie. Zo deelden politicus Al Gore en acteur Tommy Lee Jones gebroederlijk een kamertje. `Nice combination, huh?' Ook de slaapplaats van een andere bekende acteur, Matt Damon, is bekend. Hij maakte overigens zijn studie nooit af. But who cares when you win an academy award, roepen Jordan en Daniel.
Harvard is hoofdzakelijk in Cambridge gevestigd, een provinciestad die door de Charles River van Boston wordt gescheiden. Harvard Business School en de Medical School liggen aan de andere kant van de rivier. In greater Boston zijn zo'n honderd onderwijsinstellingen te vinden waarvan Harvard en het technologiemekka Massachusetts Institute of Technology de bekendste zijn. Boston is een van de oudste en rijkste steden van de VS met een op onderwijs, medische diensten en high tech gebaseerde economie. De gemiddelde leeftijd is er door de vele studenten slechts dertig jaar. Een zeer hoogopgeleid stukje Amerika dus. Een taxichauffeur die ons op Harvard Square afzet, kan dat beamen. `Het studentenvolkje bepaalt hier in Boston grotendeels de sfeer. Ze komen van heinde en ver en blijven na hun studie vaak hangen. Dat noemen wij dan de omgekeerde braindrain.'
De studenten komen inderdaad uit heel de wereld. Harvard wil graag een internationale community vormen en let daar ook op bij de toelating. Een uit Carolina afkomstige sophomore (tweedejaars): `Dat klopt. Harvard is the best at diversity. Ik kende alleen wit, zwart, Aziatisch en Latino. Nu is mijn beeld zoveel rijker. It's an uplifting place. Maar ook hard werken, dat wel.'
Het Amerikaanse hoger onderwijssysteem kent twee fases: undergraduate (de bachelor) en graduate (de master en phd). Colleges bieden alleen undergraduate-onderwijs, aan universiteiten vind je ook de Graduate Schools. Chris Leyghton zit in het vijfde jaar van zijn phd-studie East-Asian languages and civilizations. `It's pretty serious here', zegt hij. Chris studeert sinds 1997 aan Harvard. Na het behalen van zijn bachelor stroomde hij door naar een master en een promotieplaats. Pas toen vond-ie het echt moeilijk worden. `Wanneer je undergrad bent, is het allemaal wel aardig te doen. Je hoeft niet eens zo heel hard te studeren. Pas als je graduate bent, wordt het serieus. Een enorm verschil, vond ik.'
Promoveren in Amerika is heel anders dan in Nederland. Chris: `Een promotiestudie betekent hier dat je twee jaar college volgt, een jaar les geeft en vervolgens nog een jaar onderzoek doet.'
Ook de undergraduates Xin Cai uit Vancouver en Adam Daoud uit Michigan vinden hun studies wel te doen. Ze zitten in de ochtendzon wat aantekeningen door te nemen. `Als je hier studeert, kun je het voor jezelf heel moeilijk maken', vertelt Xin, tweedejaars chemistry & physics. `Wil je allemaal tienen halen, dan moet je inderdaad keihard werken. Ben je tevreden met iets mindere cijfers, dan is het best te doen. Maar we zitten hier natuurlijk wel met de beste studenten uit het land. Ik denk trouwens dat een exacte studie moeilijker is dan een maatschappijstudie.' Vriend Adam (student human evolution and biology) vertelt dat ze druk zijn met het schrijven van twee papers. `Op Harvard moet je héél veel papers schrijven en er is een tentamen in aantocht. Meestal studeren we in de bibliotheek. Thuis ook wel eens, maar dan heb je toch ook te maken met je roommate. Het is maar te hopen dat die op dat moment ook aan de studie moet, anders word je teveel afgeleid.' Het tweetal is inmiddels wel gewend aan het Harvard-sfeertje. Xin: `In het begin dacht ik steeds: `Oh my God, ik studeer aan Harvard. Maar je went eraan.' Hoewel ze nog maar tweedejaars zijn en nog geen idee hebben of ze na hun studie het bedrijfsleven of de wetenschap in willen, denken de studenten dat een opleiding aan Harvard hun goede toekomstperspectieven biedt. `Het is niet zo dat je nu al verzekerd bent van een goede baan, maar hier studeren opent zeker deuren', aldus Adam.
Ontspannen doen de Harvard-studenten vooral door te sporten. De Ivy League universiteiten (de eredivisie van acht universiteiten waar Harvard deel van uitmaakt) kent eigen sportcompetities op het gebied van roeien, basketbal, football en hockey. Studentenverenigingen zoals de fraternities en sororities die we vanuit de Amerikaanse films kennen, kent Harvard maar mondjesmaat. Minder dan één procent van de undergrads zit bij zo'n vereniging. Populairder zijn de exclusieve finals clubs (sommige zijn speciaal voor mannen of vrouwen) waar je na het eerste studiejaar lid van kunt worden. Het klinkt allemaal net wat interessanter, maar volgens de studenten komt het allemaal op hetzelfde neer. Een finals club is net een fraternity, maar dan zonder eigen huis. Feestjes vieren dus.
Het studentenleven speelt zich voor een groot deel ook af in de sjieke studentenhuizen buiten Harvard Yard, waar de ouderejaars wonen. Elk huis heeft zijn eigen karakter. Studenten die hun eerste jaar hebben afgerond, kunnen zich met een vriendengroepje van maximaal acht personen aanmelden voor een plaatsje in een van de huizen. Een loting bepaalt waar je terechtkomt. De bewoners betalen een fiks bedrag per jaar voor hun kamer en dat is inclusief maaltijden. Elk huis heeft namelijk een eigen dining hall. Zelf koken is dus niet aan de orde. Zelfs de badkamer schijnt voor je te worden schoongemaakt.
En zo houden de studenten dus alle tijd over om keihard te studeren. Alhoewel, kennelijk hoeven de bollebozen niet eens alle zeilen bij te zetten om een degree binnen te slepen. De poort binnenkomen, dát lijkt de grootste uitdaging.
Oudste universiteit van VS
*Gesticht op 8 september 1636, met als doel het opleiden van predikanten zodat de toenmalige kolonie Boston minder afhankelijk zou zijn van de aanvoer van geestelijken uit Engeland. De eerste jaren luidde de naam `New College'. Op 13 maart 1639 werd de school vernoemd naar John Harvard (1607-1638), een predikant die de universiteit achthonderd Engelse ponden en zijn bibliotheek van ongeveer vierhonderd boeken naliet.
*De oudste universiteit van de Verenigde Staten.
*Het decor van verschillende Amerikaanse films, waaronder The Firm, Love Story en Good Will Hunting.
*Harvard heeft enkele beroemde alumni, onder wie de Amerikaanse presidenten Theodore Roosevelt, Franklin D. Roosevelt, John. F. Kennedy en George W. Bush en de politici Robert F. Kennedy, Henry Kissinger en Al Gore.
*Bill Gates studeerde ook aan Harvard, maar maakte zijn studie niet af. Hij verliet Harvard in 1975 en startte een klein bedrijfje, Microsoft genaamd.
*De Harvard Crimson is het dagelijks verschijnende universiteitsblad, waarbij zo'n honderd studenten vrijwillig actief zijn. Als onafhankelijke krant maakten ze vorig jaar wereldnieuws met het bericht dat de toenmalige Harvard rector Lawrence Summers beweerde dat mannen meer aanleg hebben voor de exacte wetenschap dan vrouwen.
*Cambridge is volledig toegerust op Harvard. De winkels puilen uit met Harvardgadgets, sleutelhangers, pennen, truien en zelfs babyrompertjes met het opschrift Future Freshman.
*De universiteitsbibliotheek van Harvard heeft een collectie van meer dan 14,6 miljoen boeken.
*Het jaarlijkse collegegeld voor Harvard bedraagt 32.000 dollar.
(Bron: Untangling the Ivy League 2006 by Marc Zawel)
