 |
| Foto: UT-Nieuws |
Er hangt een Elfstedentochtsfeertje onder de tachtig werknemers van de zoutfabriek Frisia Zout BV. Sinds half december zijn ze dag en nacht in touw om Nederland van voldoende strooizout te voorzien. `Iedereen zet er zijn schouders onder en wil er het beste van maken', beschrijft Laurens Mulder (45), een van de twee directeuren, de stemming op de werkvloer. `Het is kicken dat we als bedrijf iets kunnen doen aan de veiligheid op de Nederlandse wegen.'
De fabriek ligt verscholen in de mist op het haventerrein van Harlingen. Vanuit het kantoor van Mulder zie je net de veerboten naar Vlieland en Terschelling varen en bij helder weer zijn de Waddeneilanden zichtbaar. `Het is een hectische periode', vertelt Mulder vrijdag, al oogt het in de fabriek rustig. In de opslagloods, die eind november tot de nok vol lag, liggen nog drie heuvels hagelwit zout. De verdampinstallaties om het zout te zuiveren draaien op volle kracht, een shovel gooit zout op een lopende band en een paar vrachtwagens laten hun bak volstorten.
`Eind december stond er een file op het terrein', laat Mulder een foto zien waarop de vrachtauto's langs de Waddendijk staan opgesteld tot ver buiten de poort. Beneden steekt hij zijn hoofd om een deur waarachter collega's telefoon en pc nauwlettend in de gaten houden. `Het crisiscentrum van Nederland', grapt de directeur. `Hier komen alle aanvragen voor strooizout binnen. We hebben contracten met alle Friese gemeenten, een paar provincies en Rijkswaterstaat. Daar houden we ons aan. Extra aanvragen beoordelen we op prioriteit.'
 |
Mulder werkt sinds 1997 bij Frisia Zout. Eerst als technisch directeur, tegenwoordig als algemeen directeur, een functie die hij deelt met Durk van Tuinen. Hij probeert dagelijks een rondje te maken in de fabriek. `Ik heb in feite weinig met de techniek te maken, maar het is wel handig dat ik een technische achtergrond heb. Bij storingen kan ik makkelijker prioriteiten stellen.'
 |
Tussen 1982 en 1987 studeerde Mulder chemische technologie. Vanuit Borne - waar hij nu ook woont met vrouw en dochters (10 en 13), al verblijft hij door de week in Friesland - fietste hij dagelijks op en neer naar de campus. `Het eerste jaar was pittig. Ik had een te zwakke wiskundeachtergrond. Ik haalde maar één vak en kreeg het advies te stoppen. Met hulp van een mentor heb ik toen een tweede poging ondernomen. Uiteindelijk ben ik toch in vijf jaar afgestudeerd.' Zijn carrière begon in de productie bij chemieconcern Dow, waar hij doorgroeide naar het management. Na zeven jaar stapte hij over naar Allied Signal (nu Honeywell) en weer twee jaar later ging hij naar Frisia Zout.
Frisia produceert jaarlijks een miljoen ton vacuümzout, goed voor veertigduizend volle vrachtauto's. Het bedrijf maakt deel uit van de European Salt Company (Esco) dat weer onderdeel is van K+S Salz. `Wereldwijd zijn we met 24 miljoen ton zout per jaar de grootste producent ter wereld.'
Het vacuümzout, 99,98 procent zuivere natriumchloride, dat in Harlingen geproduceerd wordt, is niet bedoeld voor gladheidbestrijding. `Driekwart van ons zout leveren we aan de chemische industrie die het gebruikt in elektrolyse-installaties. Verder maken we een aantal specialties. Dat zijn consumptiezout, veevoederzout en wateronthardingszout in de vorm van tabletten of grote blokken.'
`We hebben de afspraak met overheden dat we in de winter voorzien in de strooizoutbehoefte. Daarvoor importeren we steenzout uit Duitsland', legt Mulder uit. Dat zout wordt net als kolen gewonnen door ondergrondse lagen af te bouwen en is minder zuiver (98%) dan vacuümzout. `Onder normale omstandigheden zouden we daar genoeg van hebben voor een hele winter, maar nu was dat rond 20 december al op. Duitsland heeft ook veel sneeuwoverlast en dus vinden ze dat wij onze eigen broek maar op moeten houden.'
 |
Eind december losten nog een paar schepen steenzout in de haven van Harlingen, maar toen al was ook de productie van vacuümzout tot een maximum opgevoerd. Mulder: `We hebben het een extra stoot gegeven, maar dat zou komende week ophouden. Daarom hebben we van de minister van Economische Zaken toestemming gekregen om 100.000 ton extra zout uit een van onze reserveputten in Friesland op te pompen.'
De kilometerdikke zoutlaag begint op tweeduizend meter diepte. Door enorme buizen wordt warm water de put ingepompt waar het zout in oplost. Die pekel (het met zout verzadigde water) komt omhoog en wordt in de fabriek gezuiverd en in vijf vacuümverdampers steeds verder bewerkt tot je vrijwel zuiver vacuümzout overhoudt. Het zout wordt in grote centrifuges gedroogd en vervolgens verpakt.
Verschillende politici en milieugroeperingen spraken deze week hun zorgen en verontwaardiging uit over de extra zoutwinning. `De bodem daalt', beaamt Mulder. `Elke kubieke meter zout die je uit de grond haalt, zorgt voor een kubieke meter bodemdaling. Die daling is echter zeer beperkt en er wordt geen effect op huizen verwacht.' De winning van 100.000 ton zout betekent een bodemdaling van maximaal vijf millimeter in een gebied met een diameter van zes kilometer. Mulder hoopt dat critici het belang van zoutwinning inzien. `We hebben de keuze om het leven in Nederland stil te leggen of de infrastructuur aan de praat te houden. Ik wil me daar niet over uitspreken, maar EZ en Binnenlandse Zaken hebben duidelijk hun prioriteit aangegeven.'
Door het nieuws van een dreigend strooizouttekort en de winning van extra zout staat de Friese fabriek in het middelpunt van de belangstelling. Donderdagavond was Mulder nog laat in de weer omdat de nos wilde filmen. Een dag later leiden zijn collega's diverse fotografen en journalisten rond in de fabriek. `Erg leuk', meent de CT-alumnus. `De illusie wordt gewekt dat wij heel Nederland in de lucht houden. Dat is natuurlijk niet zo. Maar ik zie het nog steeds als iets positiefs dat we zoveel in het nieuws zijn.' Naast Frisia leveren ook Akzo en Eurosalt zout voor de gladheidbestrijding. Dat laatste bedrijf is een handelsfirma en produceert niet zelf.
Mulder durft geen inschatting te maken hoeveel zout ze de komende dagen en weken kunnen produceren. `In ieder geval niet genoeg om aan alle vraag te voldoen. Er is voldoende om de hoofdwegen veilig schoon te houden, maar de wegbeheerders zullen prioriteiten moeten stellen. Dat heeft de minister ook gezegd.'
Na dagenlang overuren maken zou Mulder het wel lekker vinden als de weersomstandigheden vijf dagen wat minder strooizout zouden vragen. `En het liefst gaan we daarna weer verder. Maar ik ben ervan overtuigd dat we de vraag ook aan kunnen als het winters blijft. Gelukkig hebben we het weer niet in de hand', lacht de alumnus. De Frisia-directeur heeft namelijk ook persoonlijke belangen bij strenge vorst. `Ik ben een groot schaatsliefhebber. Van mij mag ie komen', doelt Mulder op de Elfstedentocht. Zelf is hij overigens dit jaar uitgeloot. `Dus als iemand nog een startkaart beschikbaar heeft; ik houd me aanbevolen.'
