‘Hebben we een week nodig om geïnspireerd te worden?’, vroegen studenten aan rector Ed Brinksma. ‘Nee, dat kan niet in een omgeving waarin iedere dag van het jaar inspiratie wordt opgedaan’, antwoordt hij tijdens de opening van de Week van Inspiratie in de Waaier. ‘Met de Week van Inspiratie willen we het thema voor iedereen toegankelijk maken.’
Halfnaakt worstelen met slangen
Om daarmee te beginnen benadrukte Ionica Smeets in haar presentatie ‘The world of math’ het belang van communicatie in de wetenschap.
Smeets ziet dat veel onderzoekers moeite hebben hun werk te presenteren aan een breed publiek. Wetenschappers lopen het risico niet serieus genomen te worden als ze in jip-en-janneketaal praten, maar als het tegenovergestelde gebeurt en iemand op tv een moeilijke wiskundige formule uitlegt, snappen de meeste mensen het niet.
‘Bioloog Freek Vonk worstelt hier al een tijd mee’, zei Smeets. ‘ We zien hem allemaal als de man op tv die halfnaakt met slangen worstelt, maar veel mensen weten niet dat hij voor zijn dertigste al enorm veel wetenschappelijke artikelen heeft gepubliceerd.’
Wetenschapscommunicatie als caravan
‘Vaak wil de ontvanger bepaalde informatie niet eens weten’ , zei Smeets, die meteen een handige tip gaf. ‘Probeer voordat je een verhaal wilt vertellen te bedenken of je daarmee indruk zou willen maken op iemand op een feestje. Je moet je publiek op de eerste plaats zetten.’
‘Zo zegt Diederik Jekel dat wetenschapscommunicatie als een caravan is: je moet eerst iemand hooken, maar daarna kun je hem overal mee naartoe nemen.’
Simpsons paradox
Dat wiskunde in de praktijk weleens tegenstellingen kan opleveren, gaf Smeets met een aantal voorbeelden aan. Zo werd in de jaren ’70 Berkeley University in de VS beschuldigd van discriminatie ten opzichte van vrouwen wat betreft toelating. 44 procent van de mannen werd toegelaten, tegenover 35 procent vrouwen. Wat bleek: per opleiding waren het vaak mannen die minder werden toegelaten, een enkele uitzondering daargelaten. Het aantal aanmeldingen per opleiding varieerde enorm, en dat vertekende beeld.
Zo gaf Smeets nog meer voorbeelden van wat Simpsons paradox heet, zoals een vergelijking tussen twee honkballers. Terwijl per jaar de ene honkballer een beter slaggemiddelde had, had de andere honkballer over dezelfde jaren gemiddeld gezien een hoger slaggemiddelde.
Uiteindelijk sloot Smeets af met een aantal tips voor wetenschappers om zich meer en positiever te laten zien aan de buitenwereld: ‘Being an engineer is awesome. Show it!’
