De mysteryshopper, een 17-jarige UT-student (die verder anoniem blijft), kreeg als opdracht mee om te testen hoe de systemen van supermarkten werken en hoe ze controleren op leeftijd bij de verkoop van alcohol aan jongeren. Hij mocht zo creatief mogelijk te werk gaan.
Lakse caissières
Zo ging hij twee dagen lang zo’n acht uur op pad. ‘De bedoeling was om de zelfscankassa’s te testen, omdat met eerder onderzoek al gewone kassa’s waren getest’, zegt de mysteryshopper. ‘Ik was geschokt hoe makkelijk het eigenlijk ging. Het viel me vooral op hoe laks de caissières in hun werk waren. Soms liepen ze gewoon weg van het snelkassaplein en ook met controles waren ze makkelijk om de tuin te leiden, bijvoorbeeld een keer met een verlopen identiteitsbewijs van iemand anders. Daar keken ze gewoon niet naar.’
Bonus
Van Hoof had de mysteryshoppers een bonus beschikbaar gesteld, bij 200 liter alcohol. ‘Dat werd al snel 300, omdat we de eerste dag al 160 liter hadden ingeslagen’, aldus de mysteryshopper. ‘Na twee dagen stond het totaal op 380 liter en de groep die het weekend erna aan de slag ging kocht 470 liter alcoholhoudende drank.’
Zelfvertrouwen
‘Het feit dat wij onze ‘trucjes’ moesten doorgeven aan het tweede team zal daarbij zeker hebben geholpen. Er zit een leercurve aan, maar wel een korte. Bij de derde winkel werd het al snel een makkie’, zegt de mysteryshopper, die aangeeft dat zelfvertrouwen ook een belangrijke rol speelde.
‘Het is een beetje een psychologisch spelletje die je met een caissière speelt, als je zelfverzekerd overkomt. Daarnaast hielp het me dat het volgens de wet legaal is om dit als onderzoeker te doen. Daarvoor kregen we ook een brief mee voor bij eventuele calamiteiten. Het gaf in ieder geval wel een kick om zo’n onderzoek te doen. Maar het laat ook zien dat jongeren die in het echte leven alcohol willen kopen dit ook erg makkelijk kunnen, dat is wel even schrikken.’
Geschrokken
Dat beaamt ook Van Hoof. De vrijheid die de mysteryshoppers hadden, was ook waar hij het effect van wilde onderzoeken, zegt hijzelf. ‘Ik was geschokt door de hoeveelheid en het gemak waarmee het ging. Om het niet volledig uit de hand te laten lopen hadden we als regel gesteld dat de mysteryshoppers zonder winkelkarretjes te werk moesten gaan, maar het ging zo gemakkelijk… Ik ben er echt van geschrokken.’
