Wat was de aanleiding voor het boek?
‘Ik heb het boek samen met de Twentse journalisten Martin Vos, nu woonachtig in Noorwegen, en Marco Krijnsen geschreven. We vinden dat we als Nederland te veel naar het westen kijken en te weinig naar het noorden. Waarom spiegelen we ons altijd aan Amerika en het Angelsaksisch model? Kijk eens naar Scandinavië, daar vind je ook allerlei inspiratie.’
Waarin verschillen Scandinaviërs van ons?
‘We richten ons in het boek op drie thema’s. Allereerst is er in Scandinavië veel gekoppeld aan de natuur. Die zie je overal in terug, bijvoorbeeld in architectuur, innovatie en het bewustzijn van mensen. Kijk bijvoorbeeld naar het beste restaurant ter wereld in Kopenhagen (Noma, red.), dat een ‘oerkeuken’ heeft. En in de Zweedse stad Luleå heeft Facebook een groot datacentrum vanwege de koude omstandigheden. Maar denk ook aan het eiland Samsø, dat het duurzaamste eiland ter wereld is. Op heel innovatieve manieren proberen ze in Scandinavië om te gaan met de natuur.’
‘Het tweede thema is dat iedereen in Scandinavië gelijk is, er is heel veel aandacht voor de menselijke maat. Eerlijkheid, vertrouwen en gelijkwaardigheid zijn er fundamentele waarden. Kijk bijvoorbeeld naar het aantal vrouwen aan de top of het feit dat er nauwelijks fietsensloten te koop zijn in Noorwegen. Er worden toch amper fietsen gestolen.’
En het derde thema?
‘Misschien is dat wel het interessantst voor de UT: er heerst een perfect klimaat voor creativiteit en innovatie. Er is enorm veel ruimte voor research & development. Bluetooth, Spotify, Skype en een game als Minecraft komen allemaal uit Zweden. En wat Hollywood is voor de filmindustrie, is Stockholm voor de muziekindustrie. Denk niet alleen aan ABBA, maar ook aan Roxette, Swedish House Mafia en Avicii.’
Hoe komt dat?
‘De overheden stimuleren vernieuwing en creëren een stabiele omgeving voor innovatie. De Zweedse muziekindustrie is zo succesvol, omdat de overheid al sinds de jaren ’40 volop investeert in muziekonderwijs. Daarnaast geven de overheden minder strikte randvoorwaarden voor vernieuwend onderzoek mee. Zo kreeg ik zelf een Zweedse subsidie van vier ton voor mijn onderzoek. De overheid heeft er een vaste, maar rustige hand. In dat opzicht is Scandinavië zeker een voorbeeldgebied voor Nederland.’
Als we dan kijken naar Twente…?
‘De ruimte die in Scandinavië is, is in Nederland moeilijk, dan wel onmogelijk, te kopiëren. Toch heb je in Twente ook die rust. Misschien is Twente wel het Scandinavië van Nederland. Laten we die rust en ruimte koesteren en niet klakkeloos meegaan met het Angelsaksische model, zoals op de UT vaak gebeurt. Kijk naar de financiële wereld. Daar heerst het Angelsaksisch kortetermijndenken. Die hit-and-run-mentaliteit is echt niet altijd nodig om tot goede ideeën te komen. Dat kan ook in de periferie. In het noorden werken ze om te leven en leven ze niet om te werken – en toch zijn ze creatief.’
