De achtbaan van de toekomst

| Rense Kuipers

Docent structurele dynamica Jurnan Schilder gaf gisteravond de laatste lezing van het voorjaarsseizoen van Studium Generale. Hij vertelde over zijn passie, achtbanen. Zo werkte hij zeven jaar lang in Walibi en heeft hij in al meer dan vijfhonderd achtbanen gereden.

Photo by: Gijs van Ouwerkerk

Schilder ging eerst terug in de tijd, naar de oorsprong van achtbanen. De eerste ‘achtbaan’, in de vorm van houten stellages met ijshellingen, stond in Rusland, vertelde hij. Het leger van Napoleon nam dat idee mee, maar vanwege het klimaat in Frankrijk zat hetzelfde idee er niet in. Vandaar dus de eerste achtbaan op rails, in 1804.

In 1846 stond de eerste achtbaan met looping in Frankrijk, zegt Schilder. Die looping was perfect rond, ‘omdat dat nu eenmaal makkelijk te maken was’. Het gevolg: mensen overleden van de g-krachten die ze op hun lichamen te verduren kregen onderin de looping. Tegenwoordig zijn loopings daarom ‘druppelvormiger’.

Trillingen

Het gaf Schilder een bruggetje om te kijken naar de veiligheid van achtbanen en vooral naar de g-krachten die spelen tijdens een achtbaanrit. Zo kan een mens verticaal (heuvels, loopings) maximaal zo’n 5g verdragen. Lateraal (in bochten) is dat ‘maar’ 1,5 à 2g, afhankelijk van hoe lang het duurt.

‘Ook al berekenen achtbaanontwerpers alle krachten tijdens een achtbaanrit, hoe kan het dan dat een karretje bijvoorbeeld toch kan ontsporen?’, vroeg Schilder zich hardop af. Dat komt vooral door een piek in trillingen tussen baan en trein door wisselende, zware belastingen, legde hij uit. Aan de andere kant heb je metaalmoeheid, ‘een kleinere kracht, maar dan heel vaak herhaald.’

Achtbaan van de toekomst

Hoeveel extremer kan het eigenlijk nog? De snelste achtbaan ter wereld staat in Abu Dhabi (Formula Rossa, red.) en gaat 240 km/u, waarbij mensen een veiligheidsbril op moeten als bescherming voor het opstuivende woestijnzand. Of mensen op extremere achtbanen zitten te wachten, is volgens Schilder dus zeer de vraag.

Wat is dan de achtbaan van de toekomst? Schilder ziet veel potentie in storytelling en thematisering. Zo is een van zijn favoriete achtbanen de Expedition Everest. Ook liet hij een filmpje zien van de Helix, een achtbaan in Zweden waarbij passagiers een Oculus Rift op doen, en een extra virtuele beleving doorgaan tijdens de rit. ‘Wie het wil proberen, het programmaatje daarachter hebben we hier op de UT in ons Virtual Reality Lab!’, lachte Schilder.

Stay tuned

Sign up for our weekly newsletter.